نکات اجرایی پس از برداشت پسته

مقدمه

بسیاری از باغداران پسته پس از برداشت محصول و با شروع پاییز و زمستان، رسیدگی به باغات و اقدامات نگهداری را تا شروع فصل بهار قطع و یا با انجام عملیات اضافه موجب ایجاد خسارت به باغ خود می‌شوند. جالب است بدانید بسیاری از مشکلاتی که در یک باغ پسته وجود دارد مربوط به عدم انجام مدیریت صحیح باغ پسته پس از برداشت محصول بوده ‌است. با توجه به تنوع فصل، مدیریت در هر فصل متفاوت می‌باشد.

در این مقاله به بررسی دقیق و موردی عملیات پس از برداشت در باغ پسته به صورت اصولی پرداخته‌ایم. چند دقیقه برای این مطلب زمان بگذارید تا در آینده با مشکلات مدیریت باغ خود مواجه نباشید. در این مسیر ما در تیم آموزشی دایان کنار شما هستیم تا بهترین نتیجه بر اساس شرایط باغتان حاصل شود.

ما در این مطلب تجربیات باغداران با تجربه و دانش را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.

آبیاری پس از برداشت پسته

آبیاری پس از برداشت پسته اگر انجام نشود منجر به کاهش جوانه گل سال بعد پسته خواهد شد. تغییرات جوانه گل سال بعد در پسته بعد از برداشت ادامه دارد و به همین دلیل آبیاری پس از برداشت پسته بسیار حائز اهمیت است. پس از برداشت، به دلیل جلوگیری از تنش به درخت و بهبود جذب عناصر در پاییز، آبیاری پسته بعد از برداشت باید انجام شود، اما پس از آن آبیاری قطع می‌شود تا رشد رویشی درخت همزمان با ریزش برگ‌ها نیز کم شود. اما توجه داشته باشید که پس از ریزش کامل برگ‌ها و شروع خواب پسته (در پاییز و زمستان) درختان پسته نیاز به رطوبت کافی در خاک دارند. باغداران عزیز توجه داشته باشند که رطوبت کافی به معنی آبیاری سنگین بعد از برداشت پسته نیست. یکی از اشتباهات رایج باغداران عزیز آبیاری‌های سنگین در زمستان است که باعث افزایش بیماری‌های پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شود. آبیاری‌های سبک اگر بارندگی و برف حضور ندارد انجام گیرد تا خاک خشک نشود.

مطلب آبیاری پسته در پاییز و زمستان را نیز مطالعه کنید

تغذیه و کود پس از برداشت پسته

عدم تغذیه و کوددهی پس از برداشت پسته باعث ریزش و یا ضعیف بودن جوانه‌های گل سال بعد و رشد ضعیف درخت می‌شود. فروت ست به عنوان تغذیه برگی و اختلاط کودها با خاک به عنوان تغذیه ریشه‌ای پس از برداشت پسته انجام می‌شود.

فروت ست پس از برداشت پسته :

از مهمترین مراحل تغذیه ای در باغات پسته، فروت ست پس از برداشت است. پس از برداشت پسته هنوز برگ درختان سبزینگی دارد و این نشان‌دهنده فعالیت برگ‌ها پس از برداشت میوه است. سبز بودن برگ‌ها بعد از برداشت به معنی انتقال مواد غذایی از برگ به جوانه‌ها و ریشه است. لذا با عملیات فروت ست پس از برداشت می‌توانیم به تقویت جوانه‌ها کمک کنیم. چه زمانی فروت ست بزنیم؟ چه کودهایی برای فروت ست استفاده کنیم؟ فروت ست بهار بهتر است یا فروت ست پاییز؟ پاسخ این سوالات را در مقاله ” فروت ست درختان میوه پس از برداشت ” مطالعه کنید.

اختلاط کودها با خاک پس از برداشت پسته:

پس از برداشت پسته توجه به نوع و میزان کود به دلیل کنترل رشد ریشه در پاییز و مدیریت تغذیه صحیح در دوران خواب درخت، حائز اهمیت است. با توجه به محدودیت جذب عناصر غذایی توسط ریشه در فصل پاییز و زمستان، بهتر است کودهایی که در آب حل می‌شوند، در این فصل استفاده نشوند. چراکه امکان شستشوی این کودها بسیار بالاست و ریشه در فرصت کوتاه نخواهد توانست جذب موثری داشته باشد. بنابراین بهتر است از کودهای دیرحل و یا کودهایی که شستشو نمی‌شوند استفاده کرد.

1. کودهای زیستی هدف دار ( کود میکروبی )

این کودها دارای باکتری‌هایی هستند که با فعالیت خود در خاک باعث حلالیت عناصر غذایی می‌شوند. از این طریق عناصر غذایی مختلف به تدریج و بر اساس نیاز گیاه در دسترس ریشه قرار می‌گیرد و همچنین تنظیم pH و اصلاح ساختمان خاک از جمله اثرات مثبت کودهای حاوی باکتری هدف‌دار هستند. وجود این باکتری‌ها در خاک باعث بهبود پتانسیل خاک شده و شرایط خاک برای رشد ریشه و جذب عناصر غذایی فراهم می‌شود. کودهای نیتروباکتر، فسفوباکتر، پتاس‌باکتر و سولفوباکتر دایان از این دسته کودها هستند. کودهای زیستی هدف‌دار یا میکروبی هدف‌دار به کودهایی که مشخصاً از سویه‌هایی با هدف تامین یک عنصر استفاده شده است، می‌گویند. یعنی کودی که مشخصا حاوی سویه تثبیت‌کننده نیتروژن برای گیاه یا سویه‌ها تامین کننده فسفر برای گیاه است.

2. کودهای جامد دیرحل یا آهسته‌رهش

کودهای جامد دیرحل یا آهسته رهش به تدریج حل می‌شوند و برای حلالیت نیاز به فعالیت باکتری‌های مفید خاک دارند. پس بهتر است در فصل خواب درخت استفاده شود که تا اوایل بهار و شروع فعالیت ریشه حلالیت مناسبی صورت گرفته باشد. کودهای سوپرفسفات تریپل ، سولفات پتاسیم گرانول (سنگی)، دی‌آمونیوم فسفات و گوگرد از این دسته هستند که امکان مصرف این کودها در فصل پاییز و زمستان وجود دارد. مقدار مصرف این کودها بهتر است بر اساس آزمایش خاک و نوع گیاه و سن و شرایط اقلیمی تعیین شود.

3. کود گوگرد

گوگرد یک ترکیب غیرقابل حل در آب است. بنابراین از زمانی که در خاک مصرف می‌شود تا زمانی که جذب توسط ریشه شروع می‌شود نیاز به زمان و فعالیت باکتری‌های اکسیدکننده آن دارد. اگر گوگرد در فصل پاییز و زمستان استفاده شود باکتری‌ها در زمان مناسب فرایند اکسیداسیون را بر روی گوگرد ایجاد کرده و فرصت کافی برای حلالیت آن وجود دارد. گوگرد برای احیاء و اصلاح ساختمان خاک ترکیب عالی هست به شرطی که در انتخاب نوع گوگرد مناسب دقت شود. در این ارتباط مطالعه مقاله “راهنمای جامع انتخاب کود گوگرد کشاورزی” به شما پیشنهاد می‌شود.

بهداشت باغ پس از برداشت پسته

اگر به بهداشت باغ پس از برداشت پسته توجه نشود، در سال آینده جمعیت زیادی از آفات و بیماری‌‍‌ها را در باغ پسته خواهیم داشت که منجر به کاهش تولید و عملکرد پسته خواهد شد. یکی از راه‌های کم شدن جمعیت بیماری‌‍‌ها و آفات زمستان‌گذران، جمع‌آوری بقایای میوه، برگ و شاخه‌ها در باغ پسته است. البته نکته بسیار مهم زمان جمع‌آوری بقایا است. چرا که بقایای باقیمانده مثل میوه‌ها را نباید سریعا جمع کرد. با گذشت پاییز اجازه دهید آفات درون بقایای گیاهی استقرار پیدا کنند و سپس اقدام به جمع‌آوری و معدوم کردن این بقایا کنید. اگر سریع بقایا جمع شود آفت در باغ در فضاهایی استقرار پیدا می‌کند که مبارزه با آن امکان‌پذیر نیست. بنابراین از بقایای داخل باغ به عنوان تله استفاده کنید و بعد از استقرار آفات اقدام به جمع‌آوری کنید. جمع‌آوری زودهنگام خود به توسعه و استقرار آفات و بیماری‌ها کمک می‌کند. چرا که نسل‌های آخر آفات تکثیر نشده و فقط در پی فضایی برای زمستان‌گذرانی هستند. البته قبل از آغاز فصل زمستان بقایای گیاهی جمع‌آوری شوند در غیر اینصورت در پایان زمستان بقایای جمع و معدوم نشده می‌تواند حجم حضور آفات را چندین برابر کرده و خسارت بسیاری را ایجاد کند. بنابراین جمع‌آوری به موقع بسیار حایز اهمیت است.

مبارزه با آفات و بیماری ها پس از برداشت پسته

همانطور که در بهار و تابستان آفات و بیماری‌ها به باغ پسته خسارت می‌زنند، در پاییز و زمستان هم وجود دارند و در صورت عدم رعایت بهداشت باغ و مبارزه در سال بعد جمعیت آن‌ها افزایش یافته و محصول پسته بسیار کم می‌شود. البته باید آفات و بیماری‌ها را در باغ از هم جدا دانست و شرایط کنترل آن‌ها نیز متفاوت است.

• آفات

در هر فصلی، بهترین زمان مبارزه با آفات متفاوت است. مبارزه با بعضی از آفات باید در بهار انجام شود، بعضی دیگر
در تابستان و با بعضی از آنها در انتهای زمستان باید مبارزه کرد. به دلیل اینکه آفات در بهار و تابستان فعال بوده، مبارزه حتما باید انجام شود در غیر اینصورت خسارت را مستقیم دریافت میکنیم. اما در زمستان آفات فعال نیستند.

• با کدام آفات پسته در زمستان باید مبارزه کرد؟

باید بدانید که سمپاشی بدون هدف با نام سمپاشی زمستانه برای مبارزه با آفات به کنترل آنها کمکی نمی‌کند بلکه فقط باعث آلودگی طبیعت و هزینه زیاد می‌شود. زمستان‌گذرانی آفات در باغ در قسمت‌های مختلف از جمله در داخل خاک، زیر پوست درخت و بر روی شاخه‌ها سپری می‌شود. توجه داشته باشید که مبارزه با آفاتی که در خاک و زیر پوست درختان زمستان را می‌گذرانند، در زمستان امکان‌پذیر نیست و باید در بهار و تابستان با آن‌ها مبارزه کرد.

اما مبارزه با شپشک‌ها و کنه‌ها که بر روی شاخه‌های پسته، زمستان‌گذرانی می‌کنند، به صورت مکانیکی و شیمیایی امکان دارد. نکته مهم این است که باید در روزهای آخر زمستان که هوا گرمتر است سمپاشی انجام شود. اما در اوایل یا اواخر پاییز یا در اوایل زمستان، سمپاشی زیاد موثر نیست. برای مبارزه با آفات، استفاده از روغن ولک در انتهای زمستان بسیار تاثیرگذار است هرچند توجه داشته باشید که میزان استفاده درست از آن باعث افزایش اثر سم و استفاده بیش از حد روغن ولک خطرات زیادی را دارد.

• بیماری‌ها

باید بدانیم که مبارزه با بیماری‌ها پس از برداشت پسته با توجه به قارچی یا باکتریایی بودن آن‌ها متفاوت است. ضمن اینکه یخبندان زمستانه نه تنها بیماری‌ها را از بین نمی‌برد بلکه بیش‌تر به حفظ آن‌ها کمک می‌کند. همانطور که در بخش بهداشت باغ اشاره شد، فعالیت‌های بهداشتی بعد از برداشت پسته مانند هرس درختان پسته و جمع‌آوری شاخه‌ها که بسیاری از آن‌ها محل زمستان‌گذرانی بیماری‌ها نیز هستند، به کنترل برخی بیماری‌های پسته مانند سوختگی بوتریتیسی شکوفه و شاخه و بیماری بلایت جوانه و خوشه کمک می‌کند.

استفاده از ترکیبات قارچ‌کش بخصوص در روزهای گرم آخر زمستان برای کاهش جمعیت فعال قارچ‌ها پیشنهاد می‌شود. قارچ‌کش‌های معدنی (شیمیایی) مثل ترکیبات مسی، ترکیب بوردو که ماندگاری بیش‌تری دارند، بهترین پیشنهاد است. البته به مقدار استفاده توجه شود زیرا استفاده با مقدار بالا بسیار خطرناک است. اما افزایش تعداد دفعات استفاده از قارچ‌کش بسیار موثرتر و منطقی‌تر خواهد بود.

راه‌های کاهش خسارت یخ‌زدگی درخت

در مناطق پسته‌کاری که در زمستان دما به زیر ۱۰- درجه سانتیگراد می‌رسد، درختان پسته خصوصا نهال های جوان پسته دچار خسارت یخ‌زدگی شده و ممکن است از بین بروند. از این جهت برای مقابله با یخ‌زدگی باید راهکارهایی را در مدیریت زمستانه پسته در نظر بگیریم.

1. در درختانی که خواب به تاخیر افتاده است، می‌توان با اسپری برخی ترکیبات سیگنالینگ برگ‌های پسته را وادار به ریزش کرد تا خواب شروع شود و درخت با یخ‌زدگی‌های زمستانه مواجه نشود.
2. بعد از یک نوبت آبیاری پس از برداشت پسته، آبیاری پسته تا زمان خزان برگ‌ها قطع شود تا درخت به رشد مجدد تحریک نشود و خواب درخت به تاخیر نیفتد.
3. استقرار فن‌های قدرتمند برای شبیه سازی باد، در نتیجه از تشکیل تجمع هوای سرد جلوگیری می‌کند.
4. استفاده از وسایل گرمایش برای افزایش دما در باغ.

نتیجه گیری

۱. عدم آبیاری پس از برداشت پسته منجر به کاهش جوانه گل سال بعد خواهد شد.

 ۲. آبیاری‌های سنگین در زمستان باعث افزایش بیماری‌های پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شود.

 ۳. فروت ست پس از برداشت مهمترین مرحله تغذیه ای در باغات پسته به حساب می‌آید.

 ۴. کوددهی زمستانه باغات پسته باید با استفاده از کودهای جامد دیرحل یا آهسته رهش انجام شود.

 ۵. جمع‌آوری به‌موقع بقایای میوه، برگ و شاخه‌ها در باغ پسته، یکی از راه‌های کم شدن جمعیت بیماری‌‍‌ها و آفات زمستان‌گذران در باغ پسته است.

 ۶. مبارزه شیمیایی با شپشک‌ها و کنه‌ها در باغ پسته باید در روزها گرم آخر زمستان انجام شود.

اگر قرار باشد یک اتومبیل حرکت کند، باید استارت درست باشد تا موتور را تحریک کند. باید بنزین داشته باشد تا موتور را روشن کند. باید رادیاتور آب داشته باشد تا با حرکت فن‌ها موتور را خنک کند. لاستیک‌ها باد داشته باشند تا با سرعت مناسب حرکت کنند. حتی برف‌پاک‌کن درست باشد تا در زمان باران جلو دید راننده گرفته نشود. هر کدام از این موارد و بسیاری از موارد دیگر اگر درست کار نکند، حرکت اتومبیل مختل خواهد شد. بنابراین باید عوامل بسیاری کنار هم به درستی قرار بگیرند تا نتیجه مطلوبی حاصل شود.

در کشاورزی نیز همین است. باید عوامل مختلفی مدیریت آبیاری، مدیریت آفات و بیماری‌ها، مدیریت صحیح تغذیه و … به درستی در کنار هم رعایت شوند تا عملکرد مطلوب و قابل تحسینی حاصل شود. در طول این مسیر کارشناسان دلسوز دایان در واحد علمی و آموزشی همراه و خدمت‌گزار شما هستند.

 

این مطلب توسط تیم تحقیقاتی دایان تألیف شده است.استفاده از مطالب برای نشر علم و آگاهی با ذکر منبع  و درج لینک مانعی ندارد.

سوالات متداول کشاورزان در ارتباط با پس از برداشت پسته

آیا پاییز و زمستان زمان مناسبی برای مبارزه با آفات و بیماری‌های باغ است؟

• بله. آفات و بیماری‌ها همانطور که در بهار و تابستان در باغ پسته حضور دارند، در پاییز و زمستان هم وجود دارند و باید مبارزه اصولی طی فصل خواب نیز انجام شود. به توصیه کارشناس گیاهپزشک سمپاشی انجام شود.

آیا آبیاری بعد از برداشت پسته مهم است؟

• بله. به دلیل ادامه رشد جوانه گل سال آینده و رشد ریشه بعد از برداشت پسته، آبیاری باید پس از برداشت انجام شود. در صورتی که کمبود آب دارید یک مرحله آبیاری بعد از برداشت و یک مرحله بعد از خزان کامل برگ‌ها انجام شود.

آیا بعد از برداشت پسته نیاز به محلول پاشی هست؟

• بله. بلافاصله بعد از اتمام برداشت، برنامه غذایی فروت ست اجرا شود.

کود برای بعد از برداشت پسته محلول‌پاشی بهتر است یا مصرف ریشه‌ای؟

• هر دو لازم است. اولین قدم مصرف فروت‌ست و بعد از آن مصرف خاکی کودهای جامد دیرحل یا آهسته رهش برای تغذیه باغ بسیار موثر است. توضیحات بیشتر را در مطلب ” مصرف کود پسته در پاییز و زمستان ” مطالعه کنید.

چه کودهایی بعد از برداشت پسته و در زمان خواب درخت استفاده کنیم؟

• کودهای زیستی هدف‌دار ( کود میکروبی ) ، کودهای جامد دیرحل یا آهسته‌رهش و کود گوگرد

فروت‌ست بعد از برداشت پسته چه کمکی به جوانه‌های رویشی و زایشی سال بعد می‌کند؟

• کاهش ریزش جوانه‌ها، کمک به گرده‌افشانی سال بعد، تشکیل میوه بهتر برای سال بعد، افزایش ظرفیت رشد میوه در سال بعد و … .

عدم ریزش جوانه‌های رویشی و زایشی چه ارتباطی به آبیاری بعد از برداشت پسته دارد؟

• به دلیل اینکه تشکیل جوانه های رویشی و زایشی سال بعد پس از برداشت پسته نیز ادامه دارد بنابراین آبیاری بعد از برداشت پسته مهم است.

آیا سمپاشی‌های بعد از برداشت پسته برای درخت ضرر دارد؟

• بلافاصله بعد از برداشت نباید سمپاشی انجام شود اما در روزهای گرم آخر زمستان سمپاشی برای مبارزه با کنه‌ها و شپشک‌ها انجام می‌شود.

حذف بقایای علف‌های هرز بعد از برداشت پسته چه تاثیر مثبتی روی سلامت درخت دارد؟

• به دلیل زمستان‌گذرانی برخی آفات بر روی علف‌های هرز، حذف علف‌های هرز به بهداشت باغ پسته کمک کرده و باعث کاهش جمعیت آفات در باغ می‌شود.

آیا تیلر زدن باغ بعد از برداشت پسته برای درختان مفید است؟

• بله. ولی دقت شود که تا حد امکان تیلر زدن سطحی انجام شود تا به ریشه‌های سطحی درخت خسارتی وارد نشود. تیلر زدن به منظور کنترل علف‎های هرز، اختلاط کودهای جامد اضافه شده با خاک و کاهش خاصیت موئینگی خاک برای عدم حرکت نمک و شوری به سطح خاک میتواند بعد از خزان کامل برگ‌ها و یا در اسفند ماه قبل از تورم جوانه‌ها انجام شود.

کودهای جامد بعد از برداشت پسته چه زمانی مصرف می شوند؟

• در فصل خواب درخت بعد از برداشت تا قبل از سرمای شدید استفاده شود که تا اوایل بهار و شروع فعالیت ریشه حلالیت مناسبی صورت گرفته باشد.

مصرف کودهای جامد بعد از برداشت پسته به چه صورتی باشد؟

• کودهای جامد را روی سطح خاک و زیر سایه‌انداز درخت بریزید. سپس به صورت سطحی با استفاده از تیلر با خاک مخلوط شود. هر چه کود در سطح خاک اطراف درخت و در محل آبراه بیشتر پخش شود بهتر است. کودها را در یک نقطه نریزید چون ریشه در کل اطراف درخت گسترده شده است.