درخت خرما یکی از درختانی است که از زمان های گذشته نقش مهمی در تغذیه انسان ها داشته (منبع) و به همین دلیل در بسیاری کشورهایی که از نظر اقلیمی امکان کشت درخت خرما وجود دارد، تحقیقات بسیاری برای این درخت بخصوص بحث مصرف کود برای درخت خرما انجام می شود.
تغذیه و مصرف کود برای درخت خرما به صورت صحیح و اصولی یکی از عوامل بسیار موثر بر عملکرد بالا نخلستان خرما است. در کنار این موضوع، زمان و میزان مصرف کود به همراه مدیریت نخلستان خرما به بهبود عملکرد خرما کمک شایانی می کند. در صورت عدم توجه به مصرف کود برای خرما و استفاده کودها بدون برنامه غذایی نباید انتظار عملکرد بالا از نخلستان خود داشته باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
اهمیت مصرف کود برای درخت خرما
سوال بسیار کلیدی کشاورزانی که درخت خرما کشت می کنند این است که چه کودهایی برای خرما مصرف کنیم و در چه زمان و چه مقدار کود به افزایش عملکرد ما کمک می کند؟ آیا مصرف کود برای درخت خرما در همه مراحل یکسان است؟
پیشنهاد تیم دایان به کشاورزان این است که برای پاسخ به سوالات برنامه غذایی خرما و سایر درختان مطلب آموزشی “شناخت برنامه غذایی (برنامه کوددهی) مناسب برای گیاهان” را مطالعه کرده و با تیم دایان همراه باشید.
متاسفانه در کشور ما برای نخلستان های خرما برنامه غذایی اختصاصی تعریف نشده و کشاورزان بزرگوار هر منطقه با توجه به کودهای رایج منطقه خودشان اقدام به تغذیه نخلستان می کرده اند. کشاورزان عزیز توجه داشته باشید که شرایط هر نخلستان با نخلستان دیگر بسیار متفاوت است و به هیچ وجه توصیه کودی و برنامه غذایی یک نخلستان خرما با دیگری نباید یکسان باشد. با توجه به نکاتی که ذکر شد، ما در این مقاله، مصرف کود برای درخت خرما را برای شما آورده ایم اما توجه کنید که هر نوع کودی باید طبق برنامه غذایی خرما مصرف شود و در آن برنامه باید شرایط خاک، اقلیم منطقه، میزان و کیفیت آب آبیاری، امکانات سطح درآمدی و توان هزینه‌‌کرد کشاورزان محترم نیز در نظر گرفته شود.
مصرف کود برای درخت خرما در مراحل مختلف رشدی
در درخت خرما شرایط مصرف، نوع کود و میزان مصرف کود بسته مرحله رشدی متفاوت است و نمی توان نسخه یکسان برای همه مراحل پیچید.
مصرف کود برای درخت خرما قبل از گرده افشانی
همانطور که می دانید درختان خرما دو پایه هستند (منبع) و برای داشتن عملکرد بالا و محصول باکیفیت باید گرده افشانی خرما به صورت مصنوعی (دستی با کمک انسان) انجام شود (منبع). در چنین شرایطی و به دلیل توجه باغدار عزیز به بحث گرده افشانی، به مصرف کود برای درخت خرما قبل از این مرحله کلیدی کم توجهی می شود و بسیاری افراد بر این باورند که قبل گرده افشانی نباید هیچ کودی برای خرما استفاده شود. این در حالیست که اگر شما باغدار عزیز قبل از گرده افشانی با مصرف صحیح و اصولی کودها درختان خرما خود را تقویت کنید، نتیجه ای که می گیرید به مراتب بهتر از شرایطی است که شما هیچ کودی مصرف نکرده اید. بسته به شرایط نخلستان، مصرف کود میکروبی دارای باکتری های مفید مانند نیتروباکتر، فسفوباکتر و پتاس باکتر حدودا یک ماه قبل از گرده افشانی برای افزایش جمعیت باکتری ها در خاک و بهبود جذب عناصر غذایی توسط ریشه ها و همچنین کودهای سیلیکات پتاسیم برای تقویت شرایط ریشه و مقاومت در برابر بیماری های خاکزی مفید است.
مصرف کود برای درخت خرما پس از تشکیل میوه
هر گونه غفلت در مصرف کود برای خرما طی این مرحله منجر به ریزش میوه ها و کاهش شدید عملکرد خواهد شد. پس از گرده افشانی و تشکیل میوه توجه ویژه ای به تغذیه اصولی و صحیح داشته باشید. به دلیل رقابت شدید میوه ها برای جذب عناصر غذایی، باید از کودهای نیتروژنی مانند اوره و کودهای پتاسیمی برای افزایش ظرفیت سازی جذب و بزرگ شدن سلول های میوه خرما استفاده کنید. هر چه در این مرحله ظرفیت سلول های میوه خرما برای بزرگ شدن بیش تر شود عملکرد هم بالاتر می رود.
دقت داشته باشید که در مصرف کودهای نیتروژنی مانند اوره زیاده روی نشود زیرا اثر منفی در درشت شدن خرما خواهد داشت.
مصرف کود برای درخت خرما طی مراحل رشدی میوه
شرایط مصرف کود برای درخت خرما طی مراحل رشدی میوه نیز بسیار کلیدی است زیرا کوچکترین اشتباه در مصرف کود منجر به ریزش میوه ها می شود. پس از اینکه ظرفیت میوه برای بزرگ شدن سلول ها و جذب، زیاد شد، بهتر است به بحث افزایش تولید متابولیت ها در میوه نیز توجه کنید تا میوه های باکیفیتی داشته باشید. در این مرحله عنصر پتاسیم نقش کلیدی دارد تا انتقال مواد بسمت میوه های خرما بهتر صورت گیرد و باعث بزرگ شدن میوه شود. کودهایی مانند سولفات پتاسیم و مونوفسفات پتاسیم بسیار برای این مرحله می توانند مفید باشند. علاوه بر این باید از آمینواسیدها و اوره نیز به میزان کافی در این مرحله استفاده کنید تا به رشد مطلوب و کیفیت بالا میوه های نخلستان شما کمک کند.
مصرف کود برای درخت خرما در مرحله رسیدگی و قبل از برداشت
در مرحله رسیدگی باید شرایط مصرف کود برای خرما طوری باشد که میوه کاملا مواد غذایی لازم را تا قبل از برداشت دریافت کند و کاملا رنگ مطلوبی داشته باشد. پیشنهاد می شود برای این مرحله رشدی از کودهای سولفات پتاسیم پودری و اوره به میزان کافی و لازم استفاده کنید و به هیچ وجه بیش از حد کود مصرف نکنید زیرا مصرف بی رویه هر نوع کودی نه تنها به نخلستان شما کمکی نمی کند بلکه خسارات جبران ناپذیری هم وارد خواهد کرد.
مصرف کود برای درخت خرما پس از برداشت
بعد از برداشت به دلیل مرحله بسیار مهم توسعه ریشه باید از کودهایی استفاده شود که به تقویت هر چه بیشتر ریشه ها کمک کند. کودهای حاوی آمینواسیدها، عناصرریزمغذی و روی پس از برداشت خرما به گسترش و تقویت ریشه ها کمک شایانی می کنند. این کودها همچنین می توانند باعث ترمیم بخش هایی از ریشه شوند که ضعیف بوده یا بر اثر آفات و بیماری ها آسیب دیده اند. با ورود درخت خرما به رکود کوتاه مدت و تعدیل دما در مناطق نخل کاری،کودهای جامد سوپرفسفات تریپل که به صورت سطحی با خاک مخلوط شوند، مصرف کنید تا خاک نیز احیا شود. پس از برداشت، کودهای میکروبی حاوی باکتری های مفید مانند نیتروباکتر، فسفوباکتر و پتاس باکتر نیز باید حتما مصرف شوند زیرا مصرف کود میکروبی (کود زیستی) به بهبود جذب عناصر در خاک کمک زیادی می کند.
امیدواریم مطلب آموزشی مصرف کود برای درخت خرما مورد توجه و پسندتان قرار گرفته و با استفاده از آن بتوانید مدیریت صحیحی روی مزرعه خود داشته باشید. در صورتی که در این زمینه سوال، نظر و یا تجربهای دارید از بخش نظرات همین صفحه با سایر کشاورزان در میان بگذارید. پیشاپیش از حمایت شما سپاسگزاریم و پیشنهاد می کنیم برای عملکرد مناسب نخلستان خرما به صفحه برنامه غذایی سایت اگرودایان مراجعه کنید و برنامه غذایی رایگان دریافت کنید.
تیم علمی و تحقیقاتی دایان
سوالات متداول کشاورزان در ارتباط با مصرف کود برای درخت خرما
– چگونه برنامه غذایی خرما تهیه کنیم؟
برای اطلاع از میزان مصرف کودها باید پرسشنامه اختصاصی خرما را از سایت اگرودایان دریافت کرده و تکمیل نمایید تا برنامه غذایی اختصاصی خرما برای شما ارسال شود.
– کود برای درشت شدن خرما چه کودهایی است؟
مصرف ریشه ای ( به همراه آب آبیاری ) کودهای پتاس‌باکتر در اسفند ماه و یا بعد از تشکیل میوه، کودهای حاوی پتاسیم و سولفات پتاسیم پودری در طی مراحل رشد میوه خرما در درشت یا بزرگ شدن میوه موثر است.
– برای رشد بیش تر برگ های در درخت خرما چه کودی بدهیم؟
برای رشد رویشی کودهای اوره، سولفات آمونیوم، نیتروباکتر و اسیدآمینه با توجه به تأمین مناسب نیتروژن باعث رشد رویشی بسیار خوبی می شوند. ولی توجه داشته باشید که صرفا رشد رویشی برگ ها مهم نیست و اگر زیاده روی در مصرف این کودها شود خوشه‌ها و میوه های بزرگ و باکیفیتی تولید نخواهد شد. لذا پیشنهاد می‌شود برای تعیین مقدار و زمان مناسب کودها از برنامه غذایی خرما دایان استفاده کنید.
- مصرف کود برای درخت خرما بعد از برداشت چگونه است؟
بعد از برداشت به دلیل مرحله بسیار مهم توسعه ریشه باید از کودهای حاوی آمینواسیدها، عناصرریزمغذی و روی استفاده شود. در دوره رکود کوتاه درخت خرما نیز از کودهای جامد سوپر فسفات تریپل برای اختلاط با خاک استفاده کنید. کودهای میکروبی حاوی باکتری هم بسته به شرایط منطقه باید طی دو مرحله پس از برداشت خرما و قبل از شروع فصل رشد استفاده شوند.
– کود سولفات آمونیوم برای خرما در چه زمانی مصرف شود؟
طی مراحل رشدی میوه مصرف کودهای نیتروژنی مانند سولفات آمونیوم پیشنهاد می شود اما در میزان مصرف باید دقت کنید چون مصرف بیش از حد کودهای نیتروژنی باعث آسیب به درخت خرما می شود.
منابع
+ The Date Palm (Phoenix dactylifera L.): Overview of Biology, Uses, and Cultivation. 2007. Hortscience, 42 (5): 1077-1082. doi: 10.21273/HORTSCI.42.5.1077.
+ Sample costs to establish a date palm orchard and produce dates in the Coachella valley, Riverside county, 2005-2006. University of California Cooperative Extension.
+ https://extension.unr.edu/publication.aspx?PubID=3222
+ https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/date-fruitنگارش و تالیف: تیم تحقیق و توسعه دایان (شرکت دانش بنیان خوشه پروران زیست فناور). نشر این مطلب با ذکر منبع بلامانع است.