نکات کلیدی در آبیاری سیب زمینی

کمبود منابع آبی و تغییرات اقلیمی هر ساله در کشور ما باعث شده تا مطالب بسیاری برای مقابله با کم آبی در مزارع سیب زمینی نگارش شود و هر ساله نیز یک روش آبیاری جدید به این مطالب اضافه می شود. اما مشکل تنها روش آبیاری نیست و کشاورز عزیز باید بداند که در هر مرحله از رشد سیب زمینی و با توجه به شرایط مزرعه خود چه مقدار آب مصرف کند تا عملکردش کم نشود. گرچه آبیاری سیب زمینی به نظر ساده می آید اما اگر اصولی، صحیح و در زمان درست انجام نشود، کشاورز به هیچ وجه عملکرد مناسبی نخواهد داشت و شاهد از بین رفتن مزرعه خواهد بود. البته فقط آبیاری بر عملکرد اثر نمی گذارد بلکه برآیند تمام عوامل موثر بر عملکرد و اقدامات صحیح و به موقع کشاورز عزیز باعث رسیدن به عملکرد بالا در کشت سیب زمینی می شود.

در مطلب نکات مهم در زمان کاشت سیب زمینی اشاره ای به رطوبت خاک در هنگام کاشت سیب زمینی داشته ایم، اما در این بحث، نکات کلیدی آبیاری سیب زمینی در ادامه فصل رشد را خدمتتان ارائه می دهیم.

شرایط آب و هوایی منطقه

کشاورزان عزیزی که تاکنون کشت سیب زمینی نداشته اید، توجه داشته باشید که مهم ترین عامل کشت سیب زمینی در هر منطقه، شرایط آب و هوایی است و اگر قبل از تصمیم گیری در مورد کشت به این فاکتور مهم توجه نکنید، عملا هیچ نتیجه ی مطلوبی نگرفته و عملکردی هم نخواهید داشت. چهار فاکتور آب و هوا در هر منطقه شامل میزان بارندگی، دما، رطوبت و نور است. تغییرات این فاکتورها شاید هر ساله اتفاق بیفتد و بایستی شرایط آبیاری سیب زمینی نیز همزمان با این تغییرات تنظیم شود تا شاهد مشکلاتی نظیر فرسایش خاک و هدرفتن آب در منطقه نیز نباشیم.

آبیاری در مراحل رشدی سیب زمینی

کشاورزان عزیز توجه ویژه ای به آبیاری سیب زمینی داشته باشید زیرا همانطور که می دانید این گیاه غده زیرزمینی تولید می کند و در صورت عدم توجه به آبیاری در طی مراحل رشدی، شما به هیچ وجه عملکرد بالایی نخواهید داشت.  

سبز شدن و استقرار

از زمان کاشت تا سبز شدن به دلیل افزایش رشد برگ ها، اگر مزرعه شما دچار کمبود آبیاری شود، بطور قطع رشد برگ ها کم شده و به دنبال آن تولید غده مناسبی هم ندارید و این به معنی عملکرد پایین سیب زمینی است.

رشد و تشکیل غده

قطعا کشاورزان محترم هدفشان از کاشت سیب زمینی داشتن غده های مناسب و با وزن ایده آل و کیفیت مناسب است پس قبل از هر چیز باید غده تشکیل شود تا به این هدف برسید. در صورتیکه آبیاری سیب زمینی در مرحله تشکیل غده کم یا غیراصولی باشد، به هیچ وجه غده ای تشکیل نشده یا اگر هم تشکیل شود بسیار ریز و نامناسب است.

بزرگ شدن غده ها

کمبود یا بیشبود رطوبت خاک در این مرحله شدیدا باعث کاهش عملکرد و کیفیت غده ها می شود. توجه داشته باشید که آبیاری کافی در این مرحله کلیدی است و کنترل رطوبت خاک بهترین نتیجه را برای شما کشاورز عزیز خواهد داشت.

رسیدگی

در این مرحله نیاز آبی سیب زمینی کم شده و اگر آبیاری زیاد انجام شود، شاهد پوسیدگی غده ها خواهید بود.

روش های آبیاری در مزارع سیب زمینی 

در تمام مناطق کشت سیب زمینی، کشاورزان محترم مزرعه خود را کاملا می شناسند و نیاز آبی مزرعه سیب زمینی خود را می دانند و با توجه به این مسئله می توانند روش آبیاری سیب زمینی را انتخاب کنند. نکته مهم در انتخاب روش آبیاری توان کشاورز عزیز در هزینه ها است که با توجه به بودجه می تواند روش آبیاری صحیح با حداکثر بهره وری را انتخاب کند. از هر سه روش غرقابی، قطره ای و بارانی برای آبیاری سیب زمینی در کشور ما استفاده می شود اما رسیدن به عملکرد بالا علاوه بر روش به مدیریت صحیح آبیاری سیب زمینی نیز بستگی دارد.

نیاز آبی در مزارع سیب زمینی

متاسفانه بسیاری افراد بر این باورند که هر چه آبیاری مزرعه سیب زمینی بیش تر باشد عملکرد هم بالاتر است. ما در تیم تخصصی دایان به شما کشاورز محترم می گوییم که آبیاری اگر کافی باشد عملکرد هم بهبود می یابد، در غیراینصورت نه تنها عملکرد بهتر نشده بلکه شدیدا کم هم می شود. درست است که سیب زمینی به دلیل تولید غده زیر خاکی نسبت به بعضی محصولات نیاز آبی بالاتری دارد اما به هیچ وجه آبیاری زیاد باعث بالا رفتن عملکرد شما نخواهد شد.

با توجه به اقلیم هر منطقه نیاز آبی سیب زمینی متفاوت است اما مسئله مهم رفع نیاز گیاهان است. همانطور که می دانید آبیاری بیش از حد در سیب زمینی باعث پوسیدگی طوقه و غده ها می شود و آبیاری کم نیز باعث عدم رشد غده ها و کاهش شدید عملکرد خواهد شد.

فواصل آبیاری سیب زمینی

کشاورزان محترم با استفاده از اطلاعات هواشناسی جهاد کشاورزی هر منطقه می توانند اطلاعات زمان بارندگی و تغییرات آب و هوایی را داشته باشند و بر اساس آن فواصل آبیاری مزرعه سیب زمینی خود را تنظیم کنند. بطور معمول و با توجه به شرایط هر منطقه از کاشت تا سبز شدن یک دور آبیاری سیب زمینی انجام شده ولی پس از سبز شدن هر ده روز یکبار آبیاری صورت می گیرد. با افزایش رشد شاخه و برگ سیب زمینی، فواصل آبیاری کم و به هفته ای یکبار می رسد. هر چه دما هوا بالاتر رود نیاز آبیاری سیب زمینی هم بیش تر شده و در مرحله گلدهی و تشکیل غده به پنج تا شش روز یکبار می رسد. طی مراحل نهایی رشد و قبل از برداشت نیاز آبی سیب زمینی کاهش یافته و معمولا هر ده روز یکبار خواهد بود. اگر بافت خاک رسی باشد فواصل آبیاری بیش تر و اگر شنی باشد فواصل کوتاه تر است.

نکته: در هر مدار آبیاری باید از رسیدن رطوبت کافی به ریشه و غده ها مطمئن شوید تا نتیجه خوبی بگیرید.

سؤالات کشاورزان در ارتباط با آبیاری سیب زمینی

• مدار آبیاری سیب زمینی چند روز است؟

بسته به مرحله رشدی متفاوت است و نمی توان در همه مراحل یکسان آبیاری را انجام داد. پس از سبز شدن هر ده روز یکبار آبیاری صورت می گیرد. با افزایش رشد شاخه و برگ، فواصل آبیاری کم و به هفته ای یکبار می رسد. هر چه دما هوا بیش تر شود نیاز آبیاری سیب زمینی هم افزایش یافته و در مرحله گلدهی و تشکیل غده به پنج تا شش روز یکبار می رسد. طی مراحل نهایی رشد و قبل از برداشت نیاز آبی سیب زمینی کاهش یافته و معمولا هر ده روز یکبار خواهد بود.

• کدام روش آبیاری برای سیب زمینی بهتر است؟

بسته به میزان توان هزینه کرد کشاورز، میزان آب و شرایط آب و هوایی، روش آبیاری متفاوت است. از هر سه روش غرقابی، قطره ای و بارانی در آبیاری سیب زمینی در کشور ما استفاده می شود اما رسیدن به عملکرد بالا علاوه بر روش به مدیریت صحیح آبیاری سیب زمینی نیز بستگی دارد.  

منابع

+ Irrigation Management in Potato (Solanum tuberosum L.) Production: A Review. (2021). Sustainability, 13 (3): 1504. doi: 10.3390/su13031504.
+ https://cropwatch.unl.edu/potato/plant_growth