۱.مقدمه
در این مقاله، عوامل موثر بر تنک شدن خوشه پسته را برای شما پسته‌کاران بزرگوار مورد بررسی قرار داده‌ایم. از آنجایی که مهم‌ترین عامل عملکرد بالا در درخت پسته گرده افشانی است، اگر عواملی مانع گرده افشانی موفق در پسته شوند، ما شاهد تنک شدن خوشه پسته خواهیم بود. تنک شدن خوشه پسته بر اثر عوامل محیطی و مدیریت باغداری رخ می دهد و در صورت عدم‌توجه به این مسئله، عملکرد محصول به شدت کاهش می‌یابد. در برخی شرایط گرده افشانی موفق بوده اما عدم تلقیح به دلایلی مانند سقط یا اختلال در رشد جنین پس از تلقیح منجر به عدم تشکیل میوه شده و در چنین حالتی تنک شدن خوشه پسته رخ می‌دهد.
این مطلب بر اساس تجربیات پسته‌کاران بزرگ و با تجربه و همچنین بر اساس مقالات روز دنیا در زمینه کاهش تنک شدن خوشه پسته نگارش شده است. ما در این مطلب تجربیات کشاورزان با تجربه و دانش را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.
۲.اثر بارندگی بر تنک شدن خوشه پسته
بارندگی در زمان باز شدن گل‌های پسته و گرده افشانی می‌تواند باعث کاهش فروت ست ( تشکیل اولیه میوه پسته ) شده و تنک شدن خوشه پسته مشاهده می‌شود. در واقع بارش باران طی گرده افشانی پسته در درختان ماده منجر به شستشوی کلاله و عدم دریافت گرده و در درختان نر باعث شسته شدن دانه گرده و عدم پراکنش آن می‌شود. همچنین به دلیل افزایش رطوبت نسبی در باغ ، تلقیح و باروری کامل گل‌های پسته انجام نمی‌شود و شاهد تنک شدن خوشه پسته خواهیم بود. در ایران تنک شدن خوشه را با عنوان شتر-گربه یا مادر-بچه نیز می‌شناسند.
راه حل : گرده افشانی مصنوعی در صورت وقوع بارندگی در زمان گرده افشانی مفید خواهد بود.
۳. اثر تغذیه بر تنک شدن پسته
عدم تغذیه مناسب پس از گرده افشانی، طی فصل رشد و پس از برداشت پسته از جمله مهم‌ترین عوامل کاهش فروت ست ( تشکیل اولیه میوه ) در فصل جاری و سال بعد بوده که منجر به عدم هماهنگی در خوشه پسته و تنک شدن آن می‌شود. علاوه بر این اگر تغذیه صحیح درخت پسته انجام نشود، طی فصل رشد خوشه‌های پسته توان رقابت با رشد رویشی را نداشته و حتی اگر فروت‌ست نیز صورت بگیرد، عناصر غذایی لازم به خوشه‌ها نمی‌رسد و ما شاهد تنک شدن خوشه پسته خواهیم بود. مصرف زیاد برخی کودها مانند کودهای ازته در باغات پسته در فروردین ماه نیز باعث تشدید این مسئله می‌شود.
راه حل :
۱.فروت ست پس از برداشت پسته از مهم‌ترین مراحل تغذیه‌ای در باغات پسته است که به تقویت جوانه‌ها کمک می‌کند. همچنین فروت ست پسته در بهار نیز در اولویت دوم قرار دارد. اطلاعات تکمیلی در مقاله ” فروت ست درختان میوه پس از برداشت ” ذکر شده است. ۲. از نیترات کلسیم جامد به صورت مصرف ریشه‌ای در اسفند ماه و کلسیم وافر ( نیترات کلسیم مایع ) و ریزمغذی در چند مرحله محلول پاشی در مراحل اولیه تشکیل میوه در پسته استفاده کنید.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تغذیه صحیح پسته به برنامه غذایی پسته در سایت دایان مراجعه کنید.
۴.اثر گرد و غبار بر تنک شدن خوشه پسته
وجود گرد و غبار ( گرد و خاک ) در زمان گرده افشانی پسته یکی از عوامل است که گرده افشانی مطلوب را کاهش داده و باعث تنک شدن خوشه پسته می‌شود. گرد و غبار منجر به کاهش قوه نامیه دانه گرده و کیفیت کلاله گل ماده شده، از این جهت که در بسیاری موارد گرد و غبار همراه با باقیمانده سموم علف‌کش می‌باشد. همان طور که می‌دانید وجود خوشه‌های تنک در پسته در نهایت باعث کاهش عملکرد خواهد شد.
راه حل :
۱. در مناطقی که بادهای شدید بهاری طی چند سال مشکلاتی برای باغ پسته ایجاد کرده است، توصیه می‌شود از بادشکن ( بخصوص در باغ‌های جوان ) استفاده شود. ۲. در صورت نیاز به علف کش باید عملیات سمپاشی علف کش بسیار زودتر از شروع پروسه گرده افشانی انجام گیرد. ۳. گرده افشانی مصنوعی در صورت گرد و غبار در زمان گرده افشانی مفید خواهد بود.
۵. نسبت درخت نر به ماده بر تنک شدن پسته
عدم توجه به نسبت مناسب درخت نر به ماده و آرایش مطلوب پایه‌های نر و ماده منجر به کم شدن گرده افشانی کافی، تنک شدن خوشه پسته و در نهایت کاهش عملکرد خواهد شد. از آنجایی که درخت پسته گیاهی دو پایه است، جهت گرده افشانی مطلوب توجه به آرایش درختان نر و ماده و زمان مناسب آزادسازی گرده توسط درخت نر حائز اهمیت است. در هر منطقه با توجه به شرایط محیطی انتخاب ارقام و نسبت مناسب درخت نر و ماده متفاوت خواهد بود. جهت ایجاد حداکثر همپوشانی گلدهی درختان نر و ماده، توجه به نسبت مناسب درختان نر به ماده جهت باروری اقتصادی کافی نبوده و بایستی ارقام نر موجود دارای حداکثر همپوشانی دوره گلدهی باشند تا تأمین گرده مورد نیاز صورت گیرد. چنانچه در زمان گلدهی ارقام ماده، گرده مناسب و کافی موجود نباشد، میزان بسیاری از گل‌ها ریزش کرده و خوشه پسته تنک می‌شود.
راه حل :
۱.اگر در باغ پسته نسبت درختان نر به ماده ۱ به ۱۰ یا ۱ به ۱۵ باشد برای گرده افشانی مناسب است. این در صورتی است که در بسیاری از باغات در ایران نسبت ۱ به ۲۵ و حتی بیشتر اجرا می‌شود. ۲. گرده افشانی مصنوعی در زمان گرده افشانی مفید خواهد بود.
۶.اثر دما بر تنک شدن خوشه پسته
دلیل دیگر تنک شدن خوشه پسته ، نوسانات دمایی است که در وهله اول باعث شده درختان نر در باغات نسبت به سال‌های قبل زودتر باز شوند که این موضوع منجر شده تا برخی ارقام بخصوص ارقام دیر گل با کمبود گرده مواجه شوند و خوشه‌های پسته تنک شده‌اند. دمای پایین پس از بارندگی نیز باعث کاهش پراکنش دانه گرده شده و میزان گرده افشانی را کم می‌کند و تنکی خوشه پسته در ادامه مشاهده می‌شود.
راه حل :
۱.گرده افشانی مصنوعی در صورت نوسانات دمایی در زمان گرده افشانی مفید خواهد بود.
این مطلب توسط تیم تحقیقاتی دایان تألیف شده است.استفاده از مطالب برای نشر علم و آگاهی با ذکر منبع و درج لینک مانعی ندارد.