آبیاری هلو و شلیل طی بهار و تابستان در باغات کشور مسئله بسیار مهمی برای باغداران محترم است و عدم توجه کافی به نیاز آبی و آبیاری منظم طی بهار و تابستان در این درختان صدمات زیادی را به باغ وارد کرده و عملکرد هلو و شلیل را به شدت کاهش می دهد. به همین دلیل ما در تیم آموزشی دایان انواع سوالات و مشکلات مربوط به آبیاری هلو و شلیل را در این مقاله برای شما باغداران بزرگوار مورد بررسی قرار داده‌ایم. این مطلب بر اساس تجربیات باغداران بزرگ و با تجربه هلو و شلیل و همچنین بر اساس مقالات روز دنیا در زمینه آبیاری هلو و شلیل نگارش شده است.
آب نقش اساسی در عملکرد بالا درختان میوه مانند هلو و شلیل دارد و برای دستیابی به میوه‌های باکیفیت هلو و شلیل بسیار ضروری و کلیدی است. بیش از ۸۷ درصد میوه هلو و شلیل از آب تشکیل شده و به همین دلیل نیاز آبی این درختان طی رشد میوه بسیار زیاد است، بنابراین مدیریت آبیاری درختان هلو و شلیل بسیار مهم است. اگر آبیاری در زمان مناسب و به میزان کافی نباشد، قطعا بسیاری از میوه‌ها می‌ریزند و یا کیفیت مطلوب و عملکرد کافی را نداشته و مصرف کودها نیز در چنین شرایطی اثرات بسیار کمی خواهد داشت.
با توجه به اینکه در باغات هلو و شلیل ایران با مشکلاتی برای تامین آب و روش آبیاری داریم، باید برای مدیریت بهتر آبیاری روش‌های مفیدی داشته باشیم. تیم آموزشی دایان با علم بر باغات ایران مطالبی کاربردی و اجرایی را برای شما آماده کرده که در ادامه مطالعه می‌کنید. ما در این مطلب تجربیات کشاورزان با تجربه و دانش را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.
تلاش تیم دایان بر این است که نکات مهم آبیاری برای تمام باغات را خدمتتان ارائه دهد. برای مطالعه بحث مهم آبیاری سایر باغات از جمله مرکبات کلیک کنید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
آبیاری هلو و شلیل در زمان گلدهی و گرده‌افشانی
عدم توجه به زمان و میزان آبیاری در زمان شکوفه‌دهی و گرده‌افشانی باعث عدم تلقیح، سقط جنین و ریزش غیرطبیعی گل‌ها می‌شود. میزان رطوبت خاک در شکوفه‌دهی و گرده‌افشانی مهم است اما آبیاری سنگین و غرقابی مخصوصا در خاک‌های سنگین (رسی) منجر به ریزش گل‌ها می‌شود. در صورتی که روش آبیاری باغ هلو و شلیل شما به صورت قطره‌ای است و خاک باغ در زمان شکوفه‌دهی و گرده‌افشانی خشک است، می‌توانید با حجم کم آبیاری را انجام دهید اما فقط تا حدی که فقط رطوبت خاک تأمین شود. اما اگر روش آبیاری در باغ شما غرقابی است بهتر است در زمان شکوفه‌دهی و گرده‌افشانی آبیاری انجام نشود.
بارش‌ها در زمان گرده‌افشانی هلو و شلیل نیز باعث شسته شدن دانه گرده و عدم تلقیح می‌شود و با توجه به اینکه پراکنش دانه گرده در هلو و شلیل با زنبورعسل صورت می‌گیرد، باران می‌تواند باعث عدم فعالیت زنبورهای عسل و عدم گرده‌افشانی و تلقیح شود. بنابراین اگر در زمان گرده‌افشانی، بارندگی باشد و رطوبت هوا هم بالا رود، گرده فشانی و تلقیح هلو و شلیل کم شده و در نتیجه فروت‌ست دچار اختلال شده و متاسفانه شاهد ریزش میوه تشکیل شده، خواهیم بود.
نکته: درختان هلو و شلیل خودگرده‌افشان هستند اما وجود زنبورعسل در باغ به گرده‌افشانی بهتر و تلقیح مطلوب‌تر کمک خواهد کرد و در نتیجه محصول هلو و شلیل بیش‌تری خواهید داشت.
آبیاری هلو و شلیل بعد از تشکیل میوه
عدم تامین رطوبت مناسب خاک، به خصوص طی دوره رشد سریع میوه هلو و شلیل در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، باعث کم و ریز شدن میوه‌ها و ریزش میوه‌ها در اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه می‌شود. آبیاری مطلوب و کافی بر درشت شدن میوه هلو و شلیل تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت، زیرا این درختان بسیار به تنش کم‌آبی حساس بوده و رطوبت کافی و در زمان لازم در باغات هلو و شلیل در تمام دوره رشد میوه نیاز است. بنابراین ضروری است که در این مرحله آبیاری حتما انجام شود. آبیاری کافی در این مرحله باعث ظرفیت‌سازی برای رشد مناسب گوشت میوه شده و مشکلات عدم رنگ‌گیری مطلوب، کوچکی میوه‌ها و یا ریزش میوه نیز در آخر فصل کم خواهد شد. دقت کنید که در این مرحله محلول‌پاشی کلسیم و پتاسیم در چند مرحله بسیار مهم و موثر است. برای کوددهی و تغذیه حتما مطلب ” مصرف کود هلو و شلیل در بهار و تابستان ” به نگارش تیم آموزشی دایان را مطالعه کنید.
فواصل آبیاری هلو و شلیل در بهار و تابستان
فواصل آبیاری به عوامل مختلفی مانند سن درخت، بافت خاک، میزان بارندگی و شرایط آب و هوایی در طول فصل رشد بستگی دارد. سطح زیرکشت باغات هلو و شلیل در کشور تقریبا زیاد است و با توجه به اینکه مهم‌ترین عامل برای کیفیت مطلوب میوه (بافت مناسب و درشتی میوه) و عملکرد بالا در هلو و شلیل، آب است و باید در زمان مناسب و به میزان کافی در اختیار درخت قرار گیرد، توجه به آبیاری این درختان بسیار اهمیت دارد.
توجه داشته باشید که طی روزهای بسیار گرم تابستان باید حداقل تا عمق تقریبا یک متری، خاک مرطوب باشد تا به درخت هلو و شلیل تنش وارد نشود. با توجه به اینکه در ماه‌های خرداد و تیر نیاز آبی هلو و شلیل بسیار زیاد است و نسبت به بهار هوا نیز گرم‌تر است، مدار آبیاری در صورت امکان و بر اساس نوع خاک کوتاه‌تر شود. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه و رطوبت خاک، فاصله ۲ تا ۳ روز برای هلو و شلیل مناسب است ولی نمی‌توان عدد دقیقی تعیین کرد. البته میزان آبیاری به رقم نیز بستگی دارد، بطوریکه در ارقام زودرس معمولا نیاز آبی کمتر از ارقام دیررس است.
انواع روش‌های آبیاری هلو و شلیل
در کشور ما روش آبیاری باغات هلو و شلیل به صورت غرقابی و قطره‌ای است. اما باید به مزایا و معایب این روش‌ها توجه داشته باشید. در سیستم قطره‌ای یکی از مزایا این است که باغدار می‌تواند میزان آب مصرفی، مدت زمان و حجم آب را کنترل کند. در سیستم آبیاری قطره‌ای برای اینکه آب کافی در اختیار درخت قرار گیرد و چون حجم آب در هر بار آبیاری نسبت به سیستم غرقابی کمتر، باید دفعات و مدت زمان آبیاری افزایش یابد. در آبیاری غرقابی هدر رفت آب زیاد بوده و اغلب اوقات در اطراف طوقه و ناحیه ریشه شاهد ماندابی آب و افزایش بیماری‌ها در طوقه و ریشه خواهیم بود و چون درختان هلو و شلیل بسیار به ماندابی آب در اطراف طوقه و ریشه حساس هستند، رعایت این نکته ضروری است.
مراحل کلیدی آبیاری هلو و شلیل
۱. پس از تشکیل میوه
این دوره از اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت بوده و بسته به ارقام زودرس و دیررس متفاوت است. تقسیم سلولی در این مرحله بسیار زیاد بوده و اگر آبیاری در این مرحله به میزان کافی و بطور منظم انجام نشود، تقسیم سلول‌های میوه کاهش شدیدی خواهد داشت و با کوددهی نیز نمی‌توانیم رشد میوه را به حالت مطلوب برسانیم و در نهایت میوه‌ها می‌ریزند.
۲. مرحله رشد سریع میوه ( بزرگ شدن سلول‌ها )
این مرحله از رشد میوه هلو و شلیل نیز بسته به رقم ممکن است از اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد آغاز شده و تا چهار هفته بعد از آن ادامه داشته باشد. به دلیل نقش مهمی که در رشد میوه دارد به آبیاری بسیار حساس بوده و تنش کم‌آبی در این دوره باعث رشد نامطلوب میوه می‌شود. اگر در این مرحله درخت دچار تنش کم‌آبی شود علاوه بر کوچکی میوه‌ها، ریزش میوه‌ها نیز اتفاق می‌افتد.
۳. مرحله سخت شدن هسته
این مرحله از رشد در درختانی مانند هلو و شلیل باعث سخت شدن هسته شده و همزمان رشد میوه نیز ادامه دارد اما نسبت به مراحل قبلی کمی کندتر است. باغداران باید سطح رطوبت خاک را حفظ کنند تا در ادامه که رشد میوه مجددا زیاد شده و کیفیت میوه (رنگ و قند میوه) نیز افزایش می‌یابد، رطوبت کافی به ریشه‌ها برسد و تنش کم‌آبی به درخت وارد نشود. این آبیاری باید حتما انجام شود و به دلیل همزمانی گل‌انگیزی جوانه‌های سال بعد و افزایش کیفیت و سایز میوه‌ها تا چهار هفته قبل از برداشت انجام شود.
۴. قبل از برداشت
به دلیل اینکه بیش از ۶۶ درصد رشد میوه هلو و شلیل در ۳۰ روز قبل از برداشت تا برداشت ادامه دارد، آبیاری تا قبل از برداشت میوه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و در صورت کاهش آبیاری شاهد کاهش کیفیت میوه‌ها و عملکرد خواهیم بود.
۵. پس از برداشت میوه‌ها
رشد جوانه گل سال بعد و رشد مناسب ریشه در هلو و شلیل پس از برداشت ادامه دارد و به همین دلیل آبیاری در این مرحله اهمیت بسزایی داشته و باید تا دو هفته قبل از خزان درخت ادامه یابد.
نتیجه‌گیری
برای ماندگاری مطلب می‌توانید این بخش را برای خود یادداشت کنید.
- عدم انجام آبیاری در زمان گرده‌افشانی و گلدهی: در صورتی که خاک در زمان گلدهی خشک بود، می‌توانید آبیاری قطره‌ای با حجم کم آب را انجام دهید.
- آبیاری به مقدار کافی پس از فندقی شدن میوه: در درختان هلو و شلیل آبیاری مطلوب پس از فندقی شدن میوه باعث رشد کافی بافت و افزایش سایز میوه می شود.
- مهم‌ترین فاکتور برای افزایش تعداد و درشت شدن میوه: آب عامل اصلی افزایش عملکرد و درشتی میوه‌ها در هلو و شلیل است و باید به خوبی تامین شود.
- سیستم آبیاری: در صورت تغییر سیستم آبیاری غرقابی به قطره‌ای، حتما باید فواصل آبیاری کمتر شود تا نیاز آبی هلو و شلیل تامین گردد.
- مراحل مهم رشدی میوه در هلو و شلیل: مراحل تشکیل میوه، رشد سریع میوه، سخت شدن هسته، افزایش مواد جامد محلول میوه، ادامه رشد میوه تا زمان برداشت و پس از برداشت مراحل کلیدی در آبیاری هلو و شلیل هستند.
- حساسیت به شرایط تنش کم‌آبی و ماندابی: هلو و شلیل نسبت به درختان دانه‌دار به کمبود آب و شرایط ماندابی در باغ حساسیت بیش‌تری دارند.
- تاثیر تنک کردن بر افزایش سایز میوه و افزایش کیفیت میوه: پس از مرحله فندقه شدن هلو و شلیل برای افزایش سایز و افزایش کیفیت میوه‌ها، می توان با تنک کردن میوه‌های کوچک به این هدف رسید.
اگر قرار باشد یک اتومبیل حرکت کند، باید استارت درست باشد تا موتور را تحریک کند. باید بنزین داشته باشد تا موتور را روشن کند. باید رادیاتور آب داشته باشد تا با حرکت فن‌ها موتور را خنک کند. لاستیک‌ها باد داشته باشند تا با سرعت مناسب حرکت کنند. حتی برف‌پاک‌کن درست باشد تا در زمان باران جلو دید راننده گرفته نشود. هر کدام از این موارد و بسیاری از موارد دیگر اگر درست کار نکند، حرکت اتومبیل مختل خواهد شد. بنابراین باید عوامل بسیاری کنار هم به درستی قرار بگیرند تا نتیجه مطلوبی حاصل شود.
در کشاورزی نیز همین است. باید عوامل مختلفی از جمله مدیریت آبیاری، مدیریت آفات و بیماری‌ها، مدیریت صحیح تغذیه و … به درستی در کنار هم رعایت شوند تا عملکرد مطلوب و قابل تحسینی حاصل شود. در طول این مسیر کارشناسان دلسوز دایان در واحد علمی و آموزشی همراه و خدمت‌گزار شما هستند.
سوالات متداول کشاورزان در ارتباط با آبیاری هلو و شلیل
آب استارت هلو و شلیل چه زمانی انجام شود؟
- در اسفند ماه و قبل از تورم جوانه‌ها، اولین آبیاری هلو و شلیل انجام می‌شود. اگر بارندگی در حدی باشد که خاک رطوبت کافی را تا عمق ۴۰ سانتیمتری داشته باشد، نیازی به آبیاری در این زمان نیست.
نیاز آبی درختان هلو و شلیل چقدر است؟
- نیاز آبی هلو و شلیل بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه، بافت و ظرفیت نگهداری آب خاک، سن درخت، مرحله رشدی و …. دارد.
فواصل آبیاری هلو و شلیل در بهار و تابستان چقدر باشد؟
- بسته به منطقه و خاک متفاوت است، اما معمولا بین ۲ تا ۳ روز باشد.
بعد از برداشت میوه باید هلو و شلیل انجام شود؟
- بله. رشد جوانه‌های گل سال آینده پس از برداشت ادامه دارد و رشد نسبی ریشه نیز بعد از برداشت افزایش می یابد، بنابراین باید بعد از برداشت حتما آبیاری انجام شود.
آیا تنک کردن میوه‌ها در مرحله فندقی اثری در افزایش تشکیل جوانه گل سال بعد دارد؟
- بله. اگر بعد از تشکیل میوه‌ها و زمانی که به سایز فندقی رسیدند، بار درخت بسیار زیاد بود، تنک کردن می‌تواند به افزایش جوانه گل سال بعد کمک کند. در صورت زیاد از حد بودن بار درخت و عدم تنک میوه‌های کوچک، احتمال شکستگی شاخه‌های درخت افزایش می‌یابد.