راهکار کلیدی برای افزایش عملکرد گندم

برنامه‌های کودی اختصاصی اگرویار براساس چهار اصل تغذیه گیاهی یعنی منبع مناسب کود، زمان مناسب مصرف، مقدار صحیح و شیوه صحیح مصرف کودها تنظیم می‌شوند. 

نقش نیتروژن در گیاهان و انواع کود نیتروژنه

عنصر نیتروژن

عنصر نیتروژن با عدد اتمی ۷ و عدد جرمی ۱۴، معمولاً به صورت یک گاز، نافلز، دو اتمی بی اثر، بی‌رنگ، بی‌مزه و بی‌بو است. نیتروژن تقریباً ۷۸ درصد جو زمین را تشکیل می دهد و عنصر اصلی در بافت‌های زنده است.

نیتروژن

اهمیت نیتروژن برای گیاهان

نیتروژن جزء مهم بسیاری از ترکیبات ساختاری، ژنتیکی و متابولیکی ضروری در سلول های گیاهی است. همچنین، ماده اولیه ترکیبات آلی مهم متعدد از جمله اسیدهای آمینه، پروتئین ها، اسیدهای نوکلئیک، آنزیم ها و مولکول کلروفیل است.

به طور معمول نیتروژن ماده مغذی است که بیشترین واکنش عملکردی را در گیاهان زراعی ایجاد می کند و باعث رشد سریع رویشی و ایجاد رنگ سبز سالم گیاه می شود.

نقش نیتروژن در سبزینگی

جذب نیتروژن توسط گیاه

نیتروژن فراوان ترین عنصر معدنی موجود در بافت های گیاهی است که حدود ۱ تا ۵ درصد ماده خشک کل را تشکیل می دهد. جذب نیتروژن به شکل یونهای نیترات (NO۳) و آمونیوم (+NH۴) است. همچنین، امکان جذب اسیدهای آمینه از خاک توسط گیاه وجود دارد.

جذب نیتروژن توسط گیاه
جذب نیتروژن توسط گیاه

کودهای حاوی نیتروژن

نیاز گیاه به نیتروژن عموما از طریق کودهای زیستی، شیمیایی و آلی برطرف می شود.

کود زیستی نیتروژن

کود میکروبی نیتروژن

کودهای میکروبی از جمله کودهای زیستی حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن هستند که نیتروژن اتمسفر را به فرم قابل جذب برای گیاه تبدیل می کنند. مزیت این نوع کود علاوه بر تامین نیتروژن، تولید اسیدهای آلی و ترکیبات مفید ثانویه است که به تنظیم pH، کنترل شوری و افزایش مقاومت گیاه به بیماری ها کمک می کند. روش درست مصرف کودهای میکروبی نقش بسزایی در اثرگذاری آنها دارد. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله انواع کودهای میکروبی مراجعه فرمایید. باید توجه داشت در مواقعی که گیاه نیاز بالایی دارد مصرف کود میکروبی نمی تواند تامین کننده تمام نیاز گیاه باشد. بنابراین نیازمند مصرف مقادیر مناسب کودهای شیمیایی هستیم.

کود میکروبی حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن
کود میکروبی حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن

کود آمینواسید (اسیدآمینه)

یکی از بهترین منابع تامین نیتروژن، کودهای حاوی آمینواسید هستند. کودهای آمینواسید، آمینواسیدهای مورد نیاز گیاه را فراهم می کنند. درنتیجه گیاه نیازی به صرف انرژی اضافی برای بوسنتز اسیدهای آمینه نخواهد داشت و این انرژی در فرآیندهای رشد و تولید مصرف می شود.

کود مایع حاوی آمینواسید

کود شیمیایی نیتروژن

اوره و سولفات آمونیوم کودهای شیمیایی رایج تامین کننده نیتروژن هستند. اگرچه در برخی ترکیبات کودی دیگر، مقادیر کم نیتروژن وجود دارد، عمده رفع نیاز گیاه به نیتروژن با کودهای شیمیایی از طریق این دو کود انجام می شود.

اوره
اوره
سولفات آمونیوم
سولفات آمونیوم

کود آلی نیتروژن

از جمله رایج ترین کودهای آلی مورد استفاده در کشاورزی، کودهای دامی هستند. مصرف فضولات دامی فرآوری شده می تواند در تأمین نیتروژن تاثیرگذار باشد. اما، مخاطراتی مانند پوسیدگی ریشه به دنبال دارد. بنابراین، باید در مصرف کودهای آلی احتیاط لازم انجام شود.

کود دامی

علائم کمبود نیتروژن در گیاه

اگر به هر دلیلی نیتروژن به مقدار کافی در خاک وجود نداشته باشد، علائم کمبود نیتروژن در گیاه مشاهده می شود. کمبود نیتروژن در گیاه سبب بروز علائم زیر می شود؛

  • توقف رشد گیاه بسته به میزان کمبود نیتروژن
  • جلوگیری از رشد برگها به ویژه برگ های جوان تر
  • جلوگیری از رشد طولی ساقه و افزایش ضخامت آن
  • رنگ سبز کم رنگ تا سبز مایل به زرد کل گیاه به دلیل جلوگیری از سنتز کلروپلاست و کلروفیل
  • پیری زودرس برگهای مسن (پژمرده و خشک شدن برگها- رنگ قهوه ای مایل به زرد)
ظهور علائم کمبود نیتروژن در گیاهان
ظهور علائم کمبود نیتروژن در گیاهان

نکته مهم: علائمی که برای کمبود عناصر مطرح می‌شود فقط میتواند احتمال کمبود آن عنصر را نشان دهد و به هیچ عنوان قطعی نیست. این علائم میتوانند در اثر تنش‌های گرما، سرما، خشکی، شوری و یا در اثر بیماری ایجاد شده باشد. برای اطمینان حتما با کارشناس کشاورزی مشورت کنید.

اگرچه شناخت علایم کمبود به مدیریت بهتر مزرعه و باغ کمک می کند اما عموما این علایم زمانی بروز می کنند که گیاه تحت تاثیر زیاد تنش کمبود عناصر غذایی است. بهتر است قبل از رسیدن گیاه به این مرحله با بررسی دقیق نیاز گیاه و تامین عناصر ضمن کمک به بهبود عملکرد، از آلودگی های زیست محیطی جلوگیری شود. 

نیتروژن، مهمترین عنصر در ارتباط با عملکرد و کیفیت محصول است و کمبود آن منجر به کاهش جدی سودآوری می شود. ازطرفی، مصرف بیش از حد نیتروژن، بیهوده است و می تواند سبب آلودگی محیط زیست شود. بنابراین، نیاز به نیتروژن در هر محصول باید تا حد امکان به صورت دقیق مشخص شود. برای مصرف درست عناصر غذایی می توانید برنامه غذایی دایان که مطابق شرایط مزرعه خودتان، نگارش می شود، را دریافت کنید. برای دریافت برنامه غذایی کلیک کنید.

منابع کلیدی

+ Nitrogen, plant growth and crop yield. (2001). In Plant nitrogen (pp. 343-367). Springer, Berlin, Heidelberg.
این آموزش را دوست داشتید؟
9
0
به اشتراک بگذارید!
				
					www.agrodayan.com/?p=19587
				
			
به اشتراک بگذارید!
				
					www.agrodayan.com/?p=19587
				
			
برنامه کوددهی باغ و مزرعه

مدت زمان نگارش برنامه: 3 تا 5 روز

دریافت برنامه کوددهی اختصاصی

برای باغ و مزرعه‌ات برنامه کوددهی اختصاصی بگیر!