اقدامات موثر قبل از کاشت زیره سبز

اگر به دنبال راه حلی برای بهبود عملکرد زیره سبز در انتهای فصل رشد هستید، ضروریست تا نکاتی را قبل از کاشت زیره سبز در نظر بگیرید.

زیره سبز از جمله گیاهان دارویی مهم در کشور ما است که اگر نکات قبل از کاشت را برای آن رعایت کنید، نتیجه مطلوبی می‌گیرید و توجیه اقتصادی نیز برای شما خواهد داشت. نکاتی از جمله تاریخ کاشت زیره سبز، انتخاب بذر مناسب و عمق کشت به علاوه تغذیه قبل از کاشت در این بحث بسیار کلیدی است.

چند قدم مهم قبل از کاشت زیره سبز

اگر برای بهتر شدن کشت همه گیاهان از جمله زیره سبز به چند نکته توجه کنید، قطعا نتیجه مطلوبی می گیرید.

تاریخ کاشت

اگر کاشت زیره سبز به تاخیر بیفتد، نمی‌توانید انتظار عملکرد مطلوبی را داشته باشید. در کشت دیرهنگام زیره سبز، به دلیل رویارویی بوته‌ها با تنش‌های مختلف، عملکرد شدیدا کاهش ‌می‌یابد. تاریخ مناسب کاشت زیره سبز با توجه به ویژگی‌های اقلیمی‌ منطقه تعیین ‌می‌شود اما به طور کلی برای مناطق معتدله به صورت کشت پاییزه و از اواخر آذر تا اواسط دی ماه انجام می شود که سبز شدن بذور از نیمه اسفندماه آغاز ‌می‌شود. البته در برخی مناطق خراسان رضوی مانند مشهد تاریخ کاشت زیره سبز از اول اسفند آغاز خواهد شد.  

میزان بذر برای هر هکتار کاشت زیره سبز

شاخص مهم میزان بذر، نقش کلیدی در تراکم مناسب بوته‌های زیره سبز در مزرعه دارد و اگر میزان بذر مصرفی بیش از حد باشد، منجر به مصرف حداکثری آب و خاک شده و هیچ بوته‌ای از مزرعه زیره سبز رشد مطلوبی نخواهد داشت و عملکرد بشدت کم می شود.

در کشور ما برای کاشت زیره سبز از بذورِ توده‌های بومی استفاده می‌شود که در هر منطقه با توجه به شرایط اقلیمی، چند توده بومی سازگار با همان ناحیه انتخاب شده و کشت می‌شوند. دقت کنید که بذر انتخابی کشاورز باید دارای قوه نامیه بالا و درصد خلوص بالایی باشد. توصیه برای مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار در کشت با دستگاه بذرکار ۸ تا ۱۰ کیلوگرم است و اگر کاشت زیره سبز به صورت دستی انجام می شود، ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم بذر در هکتار مناسب است.

عمق کاشت زیره سبز

اگر بذور در عمق نامناسبی کاشته شوند، قطعا مشکلاتی را در پی خواهد داشت. کاشت بذر زیره سبز در عمق زیادتر از حد منجر به سبز شدن با تاخیر شده و گیاهچه‌ها بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند چون بنیه گیاهچه کم خواهد بود. کشت در عمق کم تر از حد نیز منجر به بیرون آمدن بذور شده و قطعا آسیب های زیادی برای گیاهچه به دنبال دارد. بنابراین عمق کاشت زیره سبز بطور معمول ۱،۵ تا ۳ سانتی متر در نظر گرفته می شود.

پرایمینگ بذر زیره سبز

پروسه جوانه زنی در برخی بذرها مانند زیره سبز به دلیل وجود برخی ترکیبات بر روی بذر یا درون بذر به کندی صورت می گیرد. برای حل این مشکل می توانید با انجام پرایمینگ، ترکیبات مانع جوانه زنی را شسته تا بذر زیره سبز، جوانه بزند. توصیه می شود که بذور به مدت ۱۲ تا ۱۴ ساعت داخل آب غوطه ور باشند و سپس در سایه بذرها را خشک کرده و سپس اقدام به کاشت زیره سبز کنید.   

بهبود جوانه زنی بذر زیره سبز با تکنیک بذرمال

بذرمال تکنیک موثری است که به بهبود جوانه‌زنی بذر زیره سبز، استقرار گیاهچه و توسعه مناسب ریشه کمک بسزایی می کند. عنصر کلیدی در روش بذرمال عنصر روی (Zn) است و عناصر ریزمغذی و یا دیگر ترکیبات نیز در این تکنیک موثر هستند. ترکیبات مهم دیگری که در بذرمال مفید‌اند، برخی اسیدآمینه‌ها مانند تریپتوفان (پیش‌ساز هورمون اکسین) هستند. ترکیباتی که دارای این اسیدآمینه به علاوه روی هستند، برای تکنیک بذرمال مفید بوده و در جهت بهبود استقرار گیاهچه ها قبل از کاشت توصیه می شوند.

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات تکمیلی در مورد تکنیک های پرایمینگ و بذرمال، مقاله “از بذر تا کاشت (راهنمای جامع کاشت بذر با هدف افزایش راندمان تولید)” را مطالعه کنید.

مصرف کود قبل از کاشت زیره سبز

زیره سبز مانند سایر گیاهان زراعی برای رشد و تولید مطلوب به عناصر غذایی نیاز دارد اما بسته به مرحله رشدی باید به مقدار مصرف کود‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشید. مصرف بیش از حد کودها نه تنها باعث افزایش عملکرد نشده، بلکه منجر به آسیب مزرعه و در نهایت کاهش عملکرد خواهد شد.

برای برنامه ریزی مصرف کود مزرعه زیره سبز کلیک کنید.

کود‌های میکروبی

کود‌های میکروبی حاوی باکتری‌هایی هستند که ‌می‌توانند سبب افزایش جذب عناصر موجود در خاک شوند. برخی از این عناصر در خاک وجود دارند و یا به صورت کود جامد به خاک اضافه ‌می‌شوند اما به دلیل حلالیت کمی که دارند برای گیاه قابل دسترس نیستند. باکتری‌های موجود در این کود‌ها به حلالیت این عناصر که برای رشد زیره سبز ضروری هستند، کمک شایانی ‌می‌کنند. از دیگر مزیت‌هایی که خوب است به آن توجه کنید این است که کود‌های میکروبی برخلاف کود‌های شیمیایی باعث آلودگی محیط زیست نمی‌شوند. کود‌های میکروبی را ‌می‌توانید قبل از کاشت زیره سبز روی سطح خاک اسپری کنید.

کودهای شیمیایی آهسته رهش

مدیریت تغذیه مزرعه قبل از کاشت زیره سبز بسیار به دریافت نتیجه مطلوب کمک می کند، از این نظر که از مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی نیز جلوگیری خواهد شد. در صورتیکه نیاز به مصرف کودهای شیمیایی باشد، بهتر است از کودهای آهسته رهش استفاده کنید و در کنار آن استفاده از باکتری های حل کننده عناصر نیز به بهبود جذب عناصر توسط ریشه کمک می کند.

محتواهای آموزشی چه برای زیره سبز و چه سایر گیاهان زراعی به بهبود شرایط مزرعه شما پیش از اقدام به کاشت کمک بسزایی خواهد کرد. در جهت بهتر شدن بخش آموزش از شما کشاورزان عزیز می خواهیم، در صورتی که سوال یا نظر و تجربه‎‌ای دارید، از بخش نظرات با ما و سایر کشاورزان و کارشناسان در میان بگذارید. از حمایت و همراهی شما سپاسگزاریم.

چند سوال مهم در ارتباط با کاشت زیره سبز

• چرا بذر زیره سبز دیر جوانه می زند؟

یک سری ترکیبات بر روی بذر زیره سبز وجود دارد که منجر به کندی جوانه زنی می شود که تکنیک پرایمینگ (غوطه وری در آب) به مدت ۱۲ تا ۱۴ ساعت باعث بهتر شدن جوانه زنی زیره سبز می شود.

• تاریخ کاشت زیره سبز دیم چه زمانی است؟

بسته به اقلیم منطقه، تاریخ کاشت زیره سبز چه به صورت دیم و چه کشت آبی یکسان است. در مناطق معتدله به صورت کشت پاییزه و از اواخر آذر تا اواسط دی ماه انجام می شود و در برخی مناطق خراسان رضوی مانند مشهد تاریخ کاشت زیره سبز از اول اسفندماه شروع می شود.

• زمان کاشت زیره سبز در خراسان رضوی چه تاریخی است؟

در برخی نواحی خراسان رضوی مانند مشهد، کاشت زیره سبز از اول اسفندماه آغاز می شود.

نگارش و تالیف: تیم تحقیق و توسعه دایان (شرکت دانش بنیان خوشه پروران زیست فناور). نشر این مطلب با ذکر منبع بلامانع است.