راه های افزایش درشت شدن میوه هلو و شلیل

باغداران عزیز همواره به دنبال راه‌های درشت شدن میوه هلو و شلیل هستند و یکی از سوالات مهمی که همواره از ما میپرسند این است که “چطور می توانیم میوه های درشت و بزرگی تولید کنیم؟”

کوچک و ریز بودن میوه‌های هلو و شلیل موردپسند بسیاری از مردم نیست و میوه های درشت بسیار زودتر از میوه‌های کوچک به فروش می‌رسند. در واقع هدف تمام باغداران عزیز در باغات هلو و شلیل، تولید میوه‌های درشت و افزایش عملکرد است (بجز ارقامی که به صورت ژنتیکی کوچک هستند).

در مورد بزرگ و درشت شدن میوه دانستن دو نکته بسیار حائز اهمیت است. نکته اول ژنتیک خود درخت است که در درشت شدن میوه بسیار موثر خواهد بود. همانطور که می‌دانید بسیاری از ارقام هلو و شلیل بصورت ژنتیکی کوچک بوده و از یک حدی بیش‌تر، بزرگ و درشت نخواهند شد و تلاش باغدار و کارشناس نیز به نتیجه نمی‌رسد. نکته دوم این است که در ارقامی که به صورت ژنتیکی میوه درشتی دارند، با کاربرد یک سری تکنیک‌ها و بررسی فیزیولوژی درختان هلو و شلیل، می‌توانیم میوه‌های درشت و بزرگی تولید کرده و عملکرد مطلوبی نیز خواهیم داشت. در بحث درشت شدن میوه باید بدانیم که برای درشتی میوه افزایش تعداد و اندازه سلول‌ها مهم و اساسی است و برای رسیدن به این هدف مدیریت آبیاری و تغذیه شرط لازم می‌باشد. رشد میوه هلو و شلیل شامل چهار مرحله مختلف ۱- تقسیم سلولی سریع و افزایش تعداد سلول‌ها ۲- بزرگ شدن سلول‌ها با سرعت کم و سخت شدن هسته ۳- بزرگ شدن سلول‌ها با سرعت زیاد و افزایش سایز میوه ۴- رنگ‌گیری میوه و رسیدگی کامل است.

تیم آموزشی دایان بطور ویژه به مشکلات باغداران عزیز از جمله کاهش منابع آبی برای آبیاری مطلوب در برخی مناطق، افزایش هزینه‌ها و سایر مشکلاتی که منجر به کاهش عملکرد می شود، توجه دارد و با علم بر باغات هلو و شلیل ایران مطالبی اجرایی و کاربردی برای شما دوست عزیز آماده کرده است.

در این مطلب تجربیات باغداران باتجربه و دانش را نیز برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.

 

تاثیر آبیاری بر درشت شدن میوه هلو و شلیل

 

اگر بعد از گلدهی و در طول رشد میوه، آبیاری به روش درست و به میزان کافی در اختیار درختان هلو و شلیل قرار نگیرد، اطمینان داشته باشید که میوه رشد مطلوب و کافی را نداشته، ریز و کوچک می شود و عملکرد باغ هلو و شلیل به شدت کم خواهد شد.

جهت افزایش رشد و درشت شدن میوه هلو و شلیل باید میزان قندهای داخل میوه افزایش یافته و همزمان با این فرآیند مهم، آب کافی در اختیار گیاه قرار داشته باشد. قندها در داخل سلول باعث ایجاد پتانسیل اسمزی بدلیل تجمع اسمولیت‌ها می‌شود و سلول به شدت جاذب آب خواهد بود و اگر با مدیریت اصولی آبیاری بتوان آب موردنیاز درخت را تامین کرد، قطعا میوه هلو و شلیل پرآب و درشت خواهد شد.

طبق مطالعات مشخص شده است که رشد میوه در هلو و شلیل شامل تقسیم سلولی، بزرگ شدن سلول‌ها و پر شدن فضای بین سلول‌ها است که این مراحل به رقم و شرایط اقلیمی وابسته است. به عنوان مثال تقسیم سلولی در هلو و شلیل ۳ تا ۴ هفته زمان می‌برد. این مرحله و مراحل بزرگ شدن سلول‌ها و رنگ‌گیری میوه تا زمان برداشت میوه از جمله مراحل کلیدی و مهم در آبیاری درختان هلو و شلیل است. رعایت زمانبندی صحیح آبیاری و فواصل آبیاری بهینه و بهترین روش آبیاری باعث درشت شدن میوه هلو و شلیل می شود.

الف) فواصل آبیاری

نیاز آبی درختان هلو و شلیل طی ماه‌های مختلف متفاوت است. کمترین نیاز آبی هلو و شلیل در زمستان بوده و بیشترین نیاز آن از اردیبهشت تا مرداد ماه ادامه دارد. ریشه هلو و شلیل عمیق نیست و بیش‌تر فرم افشان دارد و به دلیل رشد زیاد شاخه و برگ و تعداد میوه زیاد به هیچ وجه قادر به تحمل کم آبی نیست. باغداران عزیز توجه داشته باشید که برای تولید و عملکرد بالا و مطلوب هلو و شلیل باید آب فراوان در اختیار درخت قرار گیرد و اگر درختان هلو و شلیل در طول دوره رشدی میوه و بزرگ شدن آن، با تنش کم‌آبی مواجه باشند، اثرات منفی بر روی درشت شدن میوه خواهد داشت.

فواصل آبیاری برای درختان هلو و شلیل، بسته به شرایط اقلیمی، خاک مزرعه ( بافت و ساختمان )، سن درخت و . . بین ۲ تا ۳ روز در نظر گرفته می‌شود. بر اساس مطالعات پژوهشگران، فواصل آبیاری منظم و به میزان کافی باعث افزایش عملکرد و درشت شدن میوه در این درختان خواهد شد.

ب) روش آبیاری

روش‌های آبیاری در باغات هلو و شلیل، به صورت غرقابی و یا قطره‌ای انجام می‌شود. آبیاری قطره‌ای به دلایلی مانند مصرف بهینه آب و افزایش دفعات آبیاری با همان حجم، امکان کم کردن فاصله‌های آبیاری در فصل تابستان، جلوگیری از هدر رفتن آب، تزریق یکنواخت‌تر و مطلوب‌تر کودهای کشاورزی مایع و جامد و… بهتر از روش آبیاری غرقابی می‌باشد. متاسفانه در آبیاری غرقابی اتلاف آب بسیار زیاد است و کنترل میزان آب ورودی به هر درخت مشکل خواهد بود.

 

تغذیه و کود برای درشت شدن میوه هلو و شلیل

 

اگر کوددهی درست و اصولی انجام نشود و عناصر غذایی موردنیاز درخت هلو و شلیل که نقش اساسی در تولید بافت‌ها و ساختارهای گیاه دارد، تامین نگردد بطور قطع شاهد کوچک بودن میوه و کاهش عملکرد هلو و شلیل خواهیم بود. جهت رشد مطلوب‌تر و درشت شدن میوه در هلو و شلیل، باید تغذیه مناسب‌تری در اختیار درخت قرار بگیرد تا مواد لازم برای درشت شدن میوه را داشته باشد.

نکته مهم و اساسی در درشت شدن میوه هلو و شلیل این است که تغذیه و کوددهی درخت باید طی مراحل رشدی مختلف انجام گیرد. پتاسیم کلیدی‌ترین عنصر برای درشت شدن میوه هلو و شلیل است که هدایت مواد قندی به سمت میوه را افزایش داده و تجمع این مواد قندی در سلول‌های میوه باعث درشت شدن هلو و شلیل خواهد شد. توجه ویژه به فراهمی پتاسیم طی مراحل اولیه تقسیم سلولی و بزرگ شدن سلول‌های میوه، نقش اساسی در درشت شدن میوه هلو و شلیل دارد.

نکته قابل توجه: کیفیت کود، زمان و میزان مصرف کود نقش ویژه‌ای در رسیدن به هدف باغدار دارد، حال این هدف درشت شدن میوه هلو و شلیل باشد یا اهداف دیگری باشد. باغدار محترم توجه کند که کوددهی بیش‌تر و غیراصولی باعث معجزه نشده و بدین معنی نیست که هر چه بیش‌تر کود بدهید میوه‌ها درشت‌تر خواهند شد. برنامه غذایی علمی و اصولی تیم‌‎های متخصص در زمینه تغذیه درختان بهترین و منطقی‌ترین راهکار برای رسیدن به این هدف مهم است.

برای تغذیه بهتر و اصولی پیشنهاد می‌شود از برنامه غذایی دایان کمک بگیرید.

 

چهار نکته کلیدی برای درشت شدن میوه هلو و شلیل

 

نکته ۱:  فروت ست پس از برداشت: پس از برداشت، درخت باید تقویت شود تا جوانه‌ها برای سال آینده قوی‌تر شده و رشد زایشی مطلوبی داشته باشند. محلول‌پاشی کودهای مورد نیاز درختان هلو و شلیل بر اساس برنامه فروت ست باعث ذخیره مواد غذایی بیشتر در جوانه‌ها، ساخت آنزیم‌ها و هورمون‌های ضروری برای رشد سال آینده خواهد شد. به دلیل برداشت ارقام هلو و شلیل طی ماه‌های گرم بهار و تابستان، برگ درختان در زمان برداشت سبزینگی کافی را داشته و می توان از ۱۵ مرداد به بعد این برنامه را اجرا کرد. نکته مهم این است که در ارقام هلو و شلیل که زودتر از ۱۵ مرداد برداشت می‌شوند فروت ست از ۱۵ مرداد به بعد اجرا خواهد شود. اما در ارقامی که بعد از ۱۵ مرداد برداشت می‌شوند، فروت ست بلافاصله پس از برداشت انجام می‌شود.

نکته ۲:  حفظ سلامت ریشه‌ها: سلامت ریشه‌های اصلی و ریشه‌های موئین درختان هلو و شلیل از نکات مهم جذب آب و مواد غذایی است. با توجه به حساس بودن ریشه‌های هلو و شلیل به شرایط رطوبتی و میزان عناصر موجود در خاک، استفاده از برنامه غذایی اصولی برای درختان هلو و شلیل باعث افزایش رشد و مقاومت ریشه‌ها در برابر عوامل بیماری‌زا (آفات و بیماری‌ها) می‌شود. مسئله مهم دیگر جلوگیری و یا محدودیت برخی عوامل است که باعث خسارت به ریشه می‌شوند. به طور مثال شخم های عمیق و یا هر عملیاتی که باعث زیر و رو کردن و یا کندن زمین شود منجر به قطع ریشه های سطحی درختان خواهد شد.

نکته ۳:  زمان‌بندی صحیح مصرف کودهای کلسیم و پتاسیم: کلسیم و پتاسیم دو عنصر مهم و موثر در درشت شدن میوه‌ هلو و شلیل هستند که به همراه آبیاری منظم می‌توانند به ظرفیت‌سازی جذب دیگر عناصر مهم در میوه و افزایش تقسیم سلولی کمک کنند. کیفیت کودهای دارای پتاسیم و کلسیم و زمانبندی درست و روش صحیح مصرف این کودها شرط اساسی و لازم برای درشت شدن میوه هلو و شلیل و تقویت درخت است. اگر طبق برنامه دقیق مصرف کودهای پتاسه را انجام دهید، قطعا شاهد افزایش عملکرد کمی و کیفی میوه و درشتی آن خواهید بود.

نکته ۴:  محلول‌پاشی سیلیکات پتاسیم: ترکیب دو عنصر سیلیکون و پتاسیم باعث ایجاد مقاومت به تنش‌های زنده و غیر زنده، افزایش استحکام پوست میوه و کاهش نفوذ قارچ‌های بیماری‌زا و خسارت بعضی آفات در درختان می‌شود. در آخر فصل برای انتقال قند از برگ به میوه می توان محلول‌پاشی سیلیکون دایان را انجام داد تا سیگنال‌های ضروری به برگ برسد و سرعت حرکت مواد قندی به میوه سریع‌تر شده و میوه‌های هلو و شلیل درشت‌تر شوند.

نکته ۵:  آبیاری درست و به موقع: قرار داشتن آب کافی در اختیار درخت به علاوه مصرف صحیح کودها بر اساس برنامه غذایی به درشت شدن میوه هلو و شلیل کمک خواهد کرد. نیاز آبی درختان هلو و شلیل طی فصل رشد میوه بسیار زیاد است و باید روزانه و یا هر دو روز یک بار باغ را آبیاری کنید. می توان مقدار آب را کم اما مدارهای آبیاری (فواصل بین آبیاری‌ها) را کوتاه کرد. محلول‌پاشی صحیح کودهای حاوی پتاسیم باعث دریافت نتیجه عالی خواهد بود. اما این نکته را در نظر داشته باشید که این نتیجه زمانی بدست می‌آید که آب کافی در اختیار درخت باشد. در غیر این صورت محلول‌پاشی پتاسیم نتیجه خوبی نخواهد داشت و ممکن است نتیجه عکس نیز داشته باشد.

 

نتیجه گیری

درشت شدن میوه هلو و شلیل یکی از نکات مهمی است که در بحث تغذیه این درختان بسیار جالب توجه است. آبیاری کافی و اصولی و تغذیه اساسی می‌تواند باغدار عزیز را در رسیدن به میوه درشت و باکیفیت یاری کند. هر چند که درشت شدن میوه هلو و شلیل، به عوامل مهم دیگری از جمله ژنتیک ، رقم ، گرده افشانی و اقلیم نیز وابسته است. تیم آموزشی دایان برای کاهش اثرات منفی عوامل بیان شده به شما کمک خواهد کرد اما توجه داشته باشید که کنترل برخی از این عوامل بسیار مشکل خواهد بود.

برای افزایش درشت شدن میوه هلو و شلیل، موارد ذیل به شما پیشنهاد می‌شود:

1. توجه ویژه به برنامه غذایی اختصاصی برای باغات هلو و شلیل و استفاده از کودهای حاوی پتاسیم
2. نقش اساسی محلول‌پاشی‌های آخر فصل در درشت شدن میوه هلو و شلیل به دلیل افزایش سرعت سیگنالینگ انتقال از برگ به میوه توسط سیلیکات پتاسیم و کودهای حاوی پتاسیم
3. آبیاری صحیح و به موقع در مراحل حساس تقسیم سلولی ( مراحل اولیه تشکیل میوه )، سخت شدن هسته ، بزرگ شدن سلول‌ها و بعد از برداشت
4. انجام عملیات ضروری پس از برداشت و رعایت بهداشت باغ در باغات هلو و شلیل و رعایت برنامه محلول‌پاشی‌های فروت ست در زمان‌های لازم در طول سال

 

 

اگر قرار باشد یک اتومبیل حرکت کند، باید استارت درست باشد تا موتور را تحریک کند. باید بنزین داشته باشد تا موتور را روشن کند. باید رادیاتور آب داشته باشد تا با حرکت فن‌ها موتور را خنک کند. لاستیک‌ها باد داشته باشند تا با سرعت مناسب حرکت کنند. حتی برف‌پاک‌کن درست باشد تا در زمان باران جلو دید راننده گرفته نشود. هر کدام از این موارد و بسیاری از موارد دیگر اگر درست کار نکند، حرکت اتومبیل مختل خواهد شد. بنابراین باید عوامل بسیاری کنار هم به درستی قرار بگیرند تا نتیجه مطلوبی حاصل شود.

در کشاورزی نیز همین است. باید عوامل مختلفی مدیریت آبیاری، مدیریت آفات و بیماری‌ها، مدیریت صحیح تغذیه و … به درستی در کنار هم رعایت شوند تا عملکرد مطلوب و قابل تحسینی حاصل شود. در طول این مسیر کارشناسان دلسوز دایان در واحد علمی و آموزشی همراه و خدمت‌گزار شما هستند.

 

این مطلب توسط تیم تحقیقاتی دایان تألیف شده است.استفاده از مطالب برای نشر علم و آگاهی با ذکر منبع  و درج لینک مانعی ندارد.

 

سوالات متداول کشاورزان در ارتباط با افزایش درشت شدن میوه هلو و شلیل

برای درشت شدن میوه هلو و شلیل چه کاری باید کرد؟

• استفاده از یک برنامه غذایی مناسب و اصولی و کودهای فروت ست پس از برداشت در زمان مناسب می توان به درشت شدن میوه هلو و شلیل کمک کرد.

آیا آفات بر درشت نشدن میوه هلو و شلیل تاثیر دارند؟

• بله. آفاتی وجود دارند که با تخم‌گذاری و تغذیه از پوست و گوشت میوه باعث آسیب به میوه شده حتی باعث خواهند شد که راه ارتباطی بین برگ و میوه قطع شده و رشد میوه متوقف شود. برای کنترل آفات با متخصصین گیاهپزشکی مشورت کنید.

برای درشت شدن میوه هلو و شلیل چه کودی بدهیم؟

• یک برنامه صحیح و اصولی میتواند شما را در مصرف کودهای حاوی پتاسیم مانند سیلیکات پتاسیم راهنمایی کند تا میوه هلو و شلیل باغ شما درشت و باکیفیت شود. پیشنهاد ما این است که از برنامه غذایی علمی استفاده کنید.

پیشنهاد دایان برای باغدارانی که میوه‌های درشتی ندارند چیست؟

• پیشنهاد میشود تا فرصت را از دست ندهند و باتوجه به مرحله رشد گیاه از برنامه تغذیه متناسب با باغشان استفاده نمایند. همه موارد گفته شده در این مطلب در برنامه غذایی درختان هسته‌دار شرکت دایان رعایت شده است.

کدام روش برای آبیاری مناسبتر است؟

• از روش‌های مرسوم در آبیاری هلو و شلیل ( غرقابی و قطره‌ای) روش آبیاری قطره‌ای به مراتب بهتر و میزان بهره وری از آب در این روش بیشتر است. در این روش کودها نیز با دقت بیشتری به پای درخت منتقل می‌شود.

برای افزایش درشت شدن میوه هلو و شلیل، کلسیم و پتاسیم را به چه روشی مصرف کنیم؟

• در مراحل اولیه رشد میوه می‌توانید به روش محلول‌پاشی و ریشه‌ای این عناصر را در اختیار گیاه قرار دهید ولی چون در مراحل نهایی و زمانی که میوه بزرگ شده باید پتاسیم را به روش محلول‌پاشی استفاده کرد. در مرحله نهایی رشد میوه به این خاطر که تبخیر و تعرق کمترشده و فشار ریشه‌ای زیادی هم وجود ندارد که پتاسیم را از ریشه به سمت اندام هوایی برساند بنابراین در این مرحله بهترین روش استفاده پتاسیم روش محلول‌پاشی است.

آیا استفاده از کود پتاس که دارای کلر است برای گیاه مضر است؟

• از منابع پتاسیمی که به همراه خود کلر دارند استفاده نکنید. این کار سیگنال‌های منفی به گیاه خواهد داد که برای گیاه مخرب خواهد بود. از پتاسیم‌هایی استفاده کنید که تمام کاتیون آن جذب گیاه شده و به همراه خود کلر نداشته باشند.

 

منابع:

• ۲۰۰۶- Harpin protein application impacts fruit yield, size and retention of peach fruit. Acta Hort. ۷۱۳:۲۳۷-۲۴۲.

• ۲۰۲۰- Optimizing Fruit-Thinning Strategies in Peach (Prunus persica) Production, Horticulturae, 6: 41.