راه‌های افزایش درشتی میوه در درختان

سوالی که خیلی از کشاورزان درگیر آن هستند این است که ” بهترین کود برای درشت شدن میوه چه کودی است؟ و یا چطور می‌توان میوه‌های درشت و بزرگی را تولید کرد؟ ”  در این پست آموزشی قصد داریم به راهکارهای افزایش سایز میوه بپردازیم.

۲ نکته مهم و اساسی در مورد بزرگ و درشت شدن میوه

مساله اول ساختار ژنتیکی خود گیاه است. بعضی از ارقام در میوه‌ها ذاتا ریز هستند و محدودیت در رشد نهایی دارند و هر چقدر هم  تلاش کنیم امکان اینکه از یک حد مشخصی بزرگ شوند وجود نخواهد داشت. اما با شناخت کافی از فیزیولوژی گیاه و بکارگیری یکسری تکنیک‌ها می‌توان میوه درشت و درنهایت عملکرد بالایی را تجربه کرد. قبل از هرچیزی می‌خواهیم تعریفی از رشد داشته باشیم، در علم فیزیولوژی گیاهی به تعبیری تقسیم سلولی و بزرگ شدت آنها را رشد می‌گویند. بنابراین برای بزرگ شدن میوه یا هر اندام دیگری در گیاه باید تعداد و اندازه سلول‌ها زیاد شود.

افزایش تعداد سلول‌ها در مرحله فندقی یا ارزنی شدن میوه‌ها (شروع تشکیل میوه ) شکل می‎‌گیرد که ظرفیت بزرگ شدن میوه را ایجاد می‌کنند. یعنی باید کاری کنیم که تعداد تقسیمات سلولی گیاه بالا رفته و اگر تعداد سلول‌ها افزایش پیدا کند قطعا پتانسیل افزایش درشتی میوه هم شکل خواهد گرفت .

بگذارید با یک مثال ساده اهمیت ظرفیت‌سازی در میوه برای رشد را بیان کنیم. دو بادکنک هم اندازه ولی با جنس‌های متفاوت را در نظر بگیرید. وقتی بخواهیم این بادکنک‌ها را باد کنیم خواهیم دید که این دو بادکنک به یک اندازه بزرگ نخواهند شد. ممکن است یکی از آنها در زمان کوتاه و با کمی باد کردن بترکد و بیشتر از ظرفیت خود بزرگ نشود ولی ممکن است بادکنک دوم همچنان قابلیت بزرگ شدن را داشته. دلیل این تفاوت به خاطر اختلاف در تعداد ذرات سازنده دیواره و تفاوت در ظرفیت بزرگ شدن آنهاست. همین مساله در میوه‌ها هم صادق است. و برای اینکه بتوانیم انتظار درشت شدن در آنها را داشته باشیم باید در آنها ظرفیت بزرگ شدن را ایجاد کنیم.  استفاده از یک برنامه تغذیه‌ای مناسب برای درختان ما را در این راه کمک زیادی خواهد کرد.

حال با این زمینه که ” رشد از تقسیم سلولی و بزرگ شدن آنها حاصل می‌شود ” دو سوال پیش رو خواهیم داشت :

۱ – چطور می‌توان تعداد تقسیمات سلولی را افزایش داد ؟

با توجه به اینکه در زمان شروع فصل رشد درختان فعالیت ریشه و اندام هوایی بسیار پایین است جذب عناصر غذایی به خوبی صورت نمی‌گیرد بنابراین برای افزایش تعداد سلول در مراحل اولیه رشد میوه باید تغذیه و تقویت جوانه‌ها در سال قبل و پس از برداشت انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله منتشر شده با عنوان فروت ست در درختان میوه را مطالعه فرمائید. همچنین یکی از عناصری که می‌تواند در تقسیم سلولی نقش داشته باشد کلسیم است. کلسیم جزو عناصر پرمصرف هست که نقش بسزایی در رشد دارد.

۲ – چطور می‌توان باعث بزرگ شدن سلول‌ها در میوه شد؟

برای افزایش رشد و درشت شدن میوه درختان باید تلاش کنیم میزان قندهای داخل میوه افزایش یافته و در کنار آن، آب کافی در اختیار گیاه قرار دهیم. به واسطه حضور قندها داخل سلول و پتانسیل اسمزی ایجاد شده در اثر تجمع این اسمولیت‌ها، سلول به شدت جاذب آب خواهد بود و اگر بتوانیم آب گیاه را تامین کنیم شاهد رشد و درشت شدن میوه‌ خواهیم بود.

شاید سوال دیگری که ممکن است به ذهنتان برسد این باشد که ” چطور می‌توان میزان قندهای میوه را افزایش داد؟ ” یکی از مهم‌ترین عناصری که باعث انتقال مواد قندی و تجمع آنها در سلول‌های هدف می‌شود، عنصر پتاسیم است. بنابراین برای تجمع قندها در سلول باید ظرفیت جذب پتاسیم را بالا ببریم.

شاید تا اینجای مقاله متوجه شده‌اید که راهکار داشتن میوه‌های درشت و بزرگ چیست، بله، برای داشتن میوه‌های درشت در درختان علاوه بر اجرای مرحله تغذیه‌ای پس از برداشت (فروت ست)، باید در طول رشد میوه نیز عناصر کلیدی کلسیم و پتاسیم و آب کافی را در طی اختیار گیاه قرار دهیم.

اما سوال اینجاست :

برای افزایش اندازه میوه در درختان، کلسیم و پتاسیم را به چه روشی مصرف کنیم؟

 در مراحل اول رشد میوه می‌توان به روش محلول‌پاشی و ریشه‌ای این عناصر را در اختیار گیاه قرار داد ولی چون در مراحل نهایی و زمانی که میوه بزرگ شده باید پتاسیم را به روش محلول‌پاشی مصرف کرد. در مرحله نهایی رشد میوه به این خاطر که تبخیر و تعرق کمتری وجود دارد فشار ریشه‌ای چندانی هم شکل نمی‎‌گیرد که پتاسیم را از ریشه به سمت اندام هوایی برساند بنابراین در این مرحله بهترین روش استفاده پتاسیم روش محلول‌پاشی است.

در کنار این کار باید آب کافی را هم در اختیار گیاه قرار دهیم. برای بزرگ شدن میوه بهتر است روزانه و یا هر دو روز یک بار باغ را آبیاری کنیم اما لازم نیست که حجم آب را بالا ببرید . برای اینکار می‌توانید مقدار آب را کم ولی مدارهای آبیاری (فواصل بین آبیاری‌ها) را کوتاه کنید. هرچقدر بتوانیم محلول‌پاشی پتاسیم را به فرم‌های مختلف زیاد کنیم قطعا نتیجه خیلی عالی خواهیم گرفت. اما به این نکته توجه داشته باشید این نتیجه موقعی حاصل خواهد شد که آب گیاه را تامین کنید. در غیر این صورت صرف محلول‌پاشی پتاسیم نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت و ممکن است نتیجه عکس نیز داشته باشد.

• نکته : از منابع پتاسیمی که به همراه خود کلر دارند استفاده نکنید. این کار سیگنال‌های منفی به گیاه خواهد داد که برای گیاه مخرب خواهد بود. از پتاسیم‌هایی استفاده کنید که تمام کاتیون آن جذب گیاه شده و به همراه خود کلر نداشته باشند.

نتیجه‌گیری کلی برای افزایش اندازه میوه در درختان

با ظرفیت سازی در میوه و افزایش تقسیمات سلولی از طریق اجرای برنامه تغذیه‌ای فروت‌ست و استفاده عناصر کلسیم و پتاسیم به همراه آبیاری‌های با مدار کوتاه ولی با حجم کم می‌توان به درشت شدن میوه‌ درختان کمک کرد.