سیاه شدن مغز گردو و ۵ راهکار مهم

در تمام درختان میوه ای که جزئی از خشک میوه ها (Nut crops) هستند، هر ساله چندین مشکل عمده برای مغز میوه پیش می آید که یکی از آن ها سیاه شدن مغز گردو است. زمانیکه باغداران عزیزی که باغ گردو دارند و با مسائلی از جمله سیاه شدگی مغز گردوهایشان روبرو می شوند، خستگی کار و تلاش یک فصل بر دوششان سنگینی می کند و قطعا بر قیمت فروش گردو و عملکرد نهایی باغ گردو اثر منفی خواهد گذاشت.

مسئله مهم برای سیاه شدن مغز گردو این است که بسته به رقم و ژنوتیپ ممکن است رنگ مغز گردو به صورت ژنتیکی تیره باشد و نباید با معضل سیاه شدگی اشتباه گرفته شود. البته باغداران عزیزی که گردو دارند کاملا در جریان خصوصیات ارقام و ژنوتیپ های باغ خود هستند و اگر تیره شدگی یا سیاه شدن مغز گردو اتفاق بیفتد بطور قطع متوجه شرایط غیرطبیعی گردوها می شوند. 

دلایل سیاه شدن مغز گردو چیست؟

برای هر مشکلی در باغ باید ابتدا دلایل را بررسی کنید تا بتوانید راهکار درستی برای آن پیدا کنید. سیاه شدن مغز گردو نیز از این قائده مستثنی نیست و باید علل اینکه مغز گردو سیاه می شود را بدانید.

تنش های محیطی (تنش های غیرزنده)

درخت گردو مانند سایر درختان میوه، حساس به انواع تنش های محیطی است و متاسفانه یکی از اصلی ترین اثرات منفی تنش ها، سیاه شدن مغز گردو است. اینکه چرا برخی شرایط غیرطبیعی باعث این معضل می شود کمی پیچیده است و طی سال ها محققان بررسی های زیادی بر روی این مسئله داشته اند. اما یکی از نکات این است که زمان وقوع تنشی مانند تنش کم آبی یا غرقابی برای گردو، درخت برای حفظ بقا خود بسمت تولید ترکیباتی می رود که اثر تنش را کم کند و همین مسئله بر کیفیت مغز گردو اثر منفی خواهد گذاشت (منبع).

از نظر فیزیولوژیکی چه اتفاقی منجر به سیاه شدن مغز گردو می شود؟

نکته این است که در زمان وقوع تنش های غیرزنده مانند خشکی، سیاه شدن مغز گردو به دلیل افزایش میزان اکسیداسیون درون گردو است. زمانیکه درخت در شرایط بحرانی تنش است، مکانیزم های دفاعی مختلفی در پاسخ به اکسیداسیون سلولی آغاز می شود که از جمله مهم ترین آن ها اکسیداسیون ترکیبات فنولی است که در پوسته مغز اتفاق می افتد. به دنبال این فرآیندها، آنزیم هایی که در این شرایط فعال شده اند باعث تجزیه ترکیبات فنولی و اسیدهای چرب مغز شده و در نهایت سیاه شدن مغز گردو اتفاق می افتد و در این شرایط دیگر نمی توان پروسه اکسایش را به عقب برگرداند. در واقع اسیدهای چرب غیراشباع درون گردو که بیش ترین ترکیبات مغز را تشکیل می دهند، دلیل اصلی حساسیت مغز گردو به اکسیداسیون و تخریب سلولی هستند (منبع). بنابراین در هر تنشی این مکانیزم ها و اکسیداسیون ترکیبات فنولی در درخت گردو فعال شده و با وجود اینکه درخت سعی در جبران خسارت دارد اما پروسه اکسیداسیون برای حفظ بقا منجر به آسیب به مغز گردو می شود.  

بیماری ها

بیماری های قارچی شانکر بوتریوسفریا و فموپسیس (Botryosphaeria and Phomopsis Cankers) مشکلات زیادی از جمله سیاه شدن مغز گردو را به دنبال دارند و باید نسبت به این مسئله دقت داشته باشید. این قارچ ها در داخل میوه حضور دارند اما در زمان بلوغ و طی مرداد و شهریور علائم بیماری مشاهده می شود. علائم با پوسیدگی روی پوست یک میوه شروع شده و می تواند به میوه مجاور نیز منتقل شود. پوسته های میوه آلوده ابتدا سیاه می شوند و پس از خشک شدن قهوه ای شده و در نهایت به رنگ بژ در می آیند. میوه آلوده ممکن است زودتر از موعد ریزش کند. البته دقت کنید که علائم اولیه و گسترش قارچ ها از برگ ها آغاز شده و طی فصل رشد به میوه ها منتقل می شود.

بیماری دیگری که منجر به سیاه شدن مغز گردو می شود، بلایت گردو است که عامل آن باکتری Xanthomonas arboricola pv. juglandis است. متاسفانه عامل بلایت ابتدا روی شاتون ها و جوانه ها قرار دارد ولی گسترش بیماری منجر به آلوده شدن میوه ها و در نهایت سیاه شدگی مغز می شود.

آفات

برخی آفات مانند مگس پوست گردو (Walnut Husk Fly) از طریق سوراخ کردن پوست سبز گردو در زمانیکه هنوز پوست بسیار نرم است، آن را سوراخ و بدرون نفوذ می کنند. اولین نشانه های آلودگی، نیش های ریز ناشی از تخمگذاری توسط ماده ها در پوست است. پس از بیرون آمدن از تخم، لاروهای این آفت از درون پوست تغذیه کرده و آن را بسیار نرم و سیاه می کنند. بخش خارجی پوسته معمولاً دست نخورده باقی می ماند، اما قسمت های گوشتی آن خراب شده و پوسته را لکه دار می کند. تغذیه از پوست سبز باعث نشت مواد به سمت مغز می شود و طی فصل رشد خسارت زیاد شده و در نهایت منجر به سیاه شدن مغز گردو خواهد شد.

تاخیر در برداشت و جداسازی پوست سبز گردو

بهتر است همیشه پس از برداشت میوه هایی مانند گردو، به جداسازی پوست سبز نیز دقت کنید. تاخیر در جداسازی پوست سبز گردو منجر به افزایش رطوبت اطراف مغز شده و به دنبال آن بیماری های قارچی نیز افزایش می یابند و در نتیجه شاهد سیاه شدن مغز گردو خواهید بود. البته برداشت دیرتر از هنگام هم باعث ریزش میوه ها شده و در نتیجه آن، هر نوع آلودگی از زمین به میوه ها منتقل شده، ضمن اینکه دیر جدا کردن پوست سبز همان معضل افزایش رطوبت و سیاه شدگی را به دنبال دارد. پس از برداشت، شرایط انبارداری و عدم کنترل دما و رطوبت می توانند از جمله دلایل مهم سیاه شدن مغز گردو باشند. زمانیکه که پس از برداشت، شرایط دمایی و رطوبتی مناسب نباشد، اسیدهای چرب غیراشباع در مغز گردو اکسید شده و همین مسئله منجر به تندی و سیاه شدن مغز گردو خواهد شد. مطالعات بسیاری برای بهبود شرایط پس از برداشت گردو انجام شده و همچنان ادامه دارد (منبع).

پنج راهکار مهم برای کنترل سیاه شدن مغز گردو

برای هر مشکلی در باغ می توانید قبل از وقوع و شروع فصل رشد برنامه ریزی داشته باشید و اگر اقدامات لازم به موقع اجرایی و مدیریت شود، مشکلاتی نظیر سیاه شدن مغز گردو کم تر اتفاق می افتد. البته که رنگ مغز گردو صفتی ژنتیکی است ولی سیاه شدگی مغز نباید اتفاق بیفتد زیرا بشدت اثر منفی بر کیفیت و عملکرد دارد. به همین دلیل در ادامه ۵ راهکار کلیدی کنترل و کاهش وقوع این مشکل را خدمتتان ارائه می دهیم.

• رعایت برنامه غذایی و مصرف کود درست و اصولی تا مواد غذایی کافی به مغز گردو برسد.
• کنترل رطوبت خاک و رعایت دور و روش آبیاری انجام شود تا آب کافی به درخت برسد.
• مدیریت عوامل تنش زایی که باعث تنش خشکی و یا غرقابی می شوند و مصرف کود سیلیکات پتاسیم برای افزایش مقاومت درختان گردو به شرایط تنش پیشنهاد می شود.
• رعایت بهداشت باغ و ضدعفونی ابزارآلات هرس و پیوند برای جلوگیری از گسترش بیماری ها رعایت شود.
• مبارزه بموقع با آفات و بیماری ها و کنترل رطوبت در باغ جهت جلوگیری از گسترش آن ها انجام شود.

از اینکه همواره برای ارتقا محتواهای آموزشی همراه ما بوده اید، از شما سپاسگزاریم و پیشنهاد می کنیم برای بهبود عملکرد باغ گردو و کنترل مشکلاتی مانند سیاه شدن مغز گردو، برنامه غذایی گردو را با تکمیل پرسشنامه در سایت دایان دریافت کنید.

تیم علمی و تحقیقاتی دایان

سوالات متداول باغداران در مورد سیاه شدن مغز گردو

• بهترین کود برای سفید شدن مغز گردو چیست؟

تنها یک کود برای سفید شدن مغز گردو کافی نیست بلکه برای بهبود کیفیت مغز گردو باید از برنامه غذایی اصولی استفاده کنید که از جمله مهم ترین کودها برای سفید شدن مغز گردو، کودهای حاوی عناصر پتاسیمی است که باید طبق برنامه غذایی مصرف شوند.

• راههای جلوگیری از سیاه شدن مغز گردو چیست؟

مدیریت باغ گردو تا تنش های محیطی تا حد زیادی کنترل شوند- مبارزه بموقع با آفات و بیماری ها- استفاده از برنامه غذایی باغ گردو برای افزایش مقاومت درختان و بهبود کیفیت گردوها

• درمان سیاه شدن مغز گردو چیست؟

متاسفانه پس از سیاه شدن مغز گردو دیگر هیچ اقدامی باعث رفع این معضل نمی شود و باید قبل از بروز سیاه شدگی اقدامات مهم مانند مدیریت تنش های محیطی و آفات و بیماری ها و برنامه غذایی را اجرا کنید.

• چگونه مغز گردو را سفید کنیم؟

پس از سیاه شدن مغز گردو، برخی روش ها برای سفید کردن مغز گردو وجود دارد اما بهتر است این کار انجام نشود زیرا ترکیباتی که برای این هدف استفاده می شود برای سلامتی مضر هستند.

منابع

+ Comparison of the Oil Quality of Light and Dark Walnuts under Different Storage Conditions. 2021. Journal of Oleo Science, 70, (5) 615-632. doi: 10.5650/jos.ess20266 .
+ https://pnwhandbooks.org/insect/nut/walnut/walnut-walnut-husk-fly